Monday 30 March 2020

আৰাৱলী, বৰষুণ, চৰাই আৰু ফৰিঙৰ সাধু




আমি হাতে অঁকা ৰাজনৈতিক মানচিত্ৰ পাৰ হৈ
প্ৰকৃতিৰ মানচিত্ৰলৈ সোমাই আহিছোঁ
মানচিত্ৰৰ বাধা নুশুনি আৰাৱলী পৰ্বতৰ মাজেৰে
ৰঙাকৈ বেলিটো ওলাই আহিছে,

পৰ্বতৰ বগৰীৰ জোপোহাৰপৰা বেলিৰ বুকুৰে
এজাক টোকোৰা চৰাই ধপধপাই উৰি গৈছে,তলত
আমি জোপোহা বগৰীৰ কাঁইটত হেৰাই গৈছোঁ,

ভৰিৰ তলত নিগনিৰ গাঁতত সোমাবলৈ সাপবোৰে ধৰ-ফৰ কৰিছে
আৰাৱলীত ঢাক নামৰ গছবোৰে জুইফুল ফুলাবলৈ
মেঘৰ পানী সৰালৈ বাট চাইছে,
অকলশৰীয়া পানী পিয়া চৰাই এটাই
মেঘৰ পানী সৰাৰ বাবে আকাশ ভাঙি বিনাই ফুৰিছে
ওপৰৰ মেঘে আমালৈ পানী সৰোৱা নাই
(আচলতে পানী সৰোৱা মেঘবোৰ ইয়াত গজাই নাই)


আমি হেৰাই যোৱা বৰষুণবোৰৰ কথা পাতিছোঁ
বৰষুণৰ টোপালবোৰে পবিত্ৰতা হেৰাই পেলোৱাৰ আৰু
নদীবোৰে পবিত্ৰতা হেৰুৱাই পেলোৱাৰ বাবে
খং উঠা সাগৰৰ গৰম পানীৰ কথা পাতিছোঁ

বিশেষজ্ঞসকলে কৈছে-- পবিত্ৰ হিমালয়ৰ বুকুৰ মানচিত্ৰৰে
নামি অহা নদীবোৰৰ বাবে যিদৰে বংগোপসাগৰে
সতেজ জলধাৰাৰে সজীৱ হব পাৰে,
জীৱনদায়িনী নৈবোৰ নথকাৰ বাবে
স্থবিৰ আৰৱ সাগৰৰ বুকু তেনেকৈ সজীৱ হব নোৱাৰে

কিন্তু খং উঠাৰ বেলিকা দুয়োখন সাগৰৰ
চাইক্লন আৰু হাৰিকেনবোৰে আমাৰ মানচিত্ৰৰ কোনো কথা মনা নাই

সাগৰৰ এই উষ্মাই আমাক সঁচাকৈয়ে চমক খুৱাই গ'
সেই কথা পাহৰিবলৈ ভোজমেলত আমি
নিজে অঁকা ৰাজনৈতিক মানচিত্ৰৰ কথা পাতিবলৈ ধৰিলোঁ,
ৰাজনৈতিক উষ্মাৰ দীঘল দীঘল সমদলবোৰৰ কথা পাতিবলৈ ধৰিলোঁ


তেনেতে এজনে টিড্ডী নামৰ মৰুভূমিৰ
এজাক ৰং সলোৱা ফৰিঙৰ সমদলৰ সাধু কথা কলে--
বৰষুণবোৰে পবিত্ৰতা হেৰুৱাই পেলোৱাৰ বাবে
মৰুভূমিৰ অস্বাভাৱিক বৰষুণৰ সুযোগত
সিহঁতে ঢেৰ কণী পাৰিলে বালিৰ তলত
আৰু সংখ্যা ইমান বঢ়ালে যে,
পঁচিছ কিলোমিটাৰ দীঘল আৰু তিনি কিলোমিটাৰ বহলৰ
সমদল কৰি দিনে ডেৰশ কিলোমিটাৰ উৰণৰ বেগত
ঢাপলি মেলিলে মৰুৰ মানচিত্ৰ নামানি
অহাৰ বাটত মৰুভূমিৰ খেতিয়কৰ শস্যবোৰ য'তেই পালে,
খাই টহিলং কৰিলে আৰু এনেকৈয়ে মৰুত আকাল হ'

এই সাধুটো আমি আৰাৱলী পৰ্বতৰ বেলিৰ
বুকুৰে উৰি যোৱা টোকোৰা চৰাইবোৰৰ ঠোঁটত দিলোঁ,
কাঁইটীয়া বগৰীৰ জোপোহাত আমাৰ বাবে
এৰাপৰলীয়া বাহবোৰ এৰি থৈ
আকাশৰ বুকুত নিজে অঁকা মানচিত্ৰৰ মাজেৰে সিহঁত উৰি গ'
আৰু আমি পৰি থকা টোকোৰা চৰাইৰ বাহত
সোণৰ বেজী বিচাৰি হাবাথুৰি খালোঁ
ৰত্না ভৰালী তালুকদাৰ
10/02/2020



The story of Arawali, rains, weaver bird and Tiddy
We have penetrated the map drawn by nature
transcending the hand-drawn political maps
The Red Sun is scaling the Arawali mountains defying the political map
The weaver birds are taking wings from the buckthorn trees lapping up the Sunshine,
And underneath the Arawali sky
We are lost in the thorny maze of buckthorns,
the snakes are masquerading to sneak into the burrows of field rats
Dhak flowers are awaiting the arrival of the raindrops to paint the Arawali mountains red,
a lonely Chatak is scouring the sky, weeping bitterly, to quench its thirst
The clouds up there have not let the raindrops to dance for us
(In fact, the rain and the cloud here are yet to mate)
We are confabulating about the lost rains,
We are confabulating about the warm waters of the sea infuriated by the loss of virginity of the raindrops and the rivers
Experts say- the Arabian sea remains thirsty for freshwaters due to lack of perennial rivers unlike the Bay of Bengal into which gurgling rivers flowing down the Himalayas infuse freshness of life
But the cyclones and the hurricanes defy our maps
when the both the seas are angry
We tried to hide the angst of viewing the mirror held out by the angry sea
And began confabulation on the political maps we have drawn,
about the long marches of political angst
It was then one of us started telling us the story of the Tiddies- the flying chameleons of the deserts –
When the raindrops were robbed of their virginities
The Tiddies played hide and seek with irregular rains to lay mass of eggs underneath the sand dunes,
And the locusts swelled in numbers
to take out long marches of twenty-five kilometres long
and five kilometres wide flying at the speed of 150 kilometres a day,
 defying the maps we have drawn
They devoured the crops grown by the farmers along their route
And thus, the famine slipped into the deserts
We passed on the story to the weaver birds to carry it on their beaks
They flew tracking their own maps drawn by them in the sky
leaving their deserted nests hanging on the buckthorns for us
And we are fatigued searching for the Golden needles in the nests of weaver birds
(There is an adage in Assam that every nest of weaver bird has a Golden needle)
Original Assamese – Ratna Bharali Talukdar
Translation into English – Sushanta Talukdar

200120_008

Sunday 29 March 2020

কোৱাৰেনটিন্








কোৱাৰেনটিন্-ত  আমি এক সোঁচৰা  অপদেৱীৰ বাবে  ৰৈ  আছোঁ
মূধচৰ পানীটেংকিত এজনী মাছৰোকাৰ বিননিয়ে
বতাহ ডোখৰ ডোখৰ কৰিছে, নিমফুলত
এজনী নীলকণ্ঠী হেঁটুলুকাই দুপৰীয়াটো
ডিঙিতে  আঁৰি ধৰফৰাই ফুৰিছে  

যোৰ পাতিবলৈ বিয়াকূল এই হেঁটুলুকাজনীৰ মাতটোতে
নিমৰ ডালত কপৌফুলবোৰে পাহি মেলিছে

এই কোৱাৰেনটিন্-ৰ বহুদিনৰ আগতে যেতিয়া
মোৰ শব্দবোৰ নিষিদ্ধ কৰাৰ বাবে
প্ৰিয় লেখকসকলৰ সতে মই একেলগে গল্প লিখা
নাছিলোঁ, অথবা শুভকামনাৰ বিনিময়

কোৱাৰেনটিন্-ৰ সেই মৰি অহা জোন আৰু
ডুখৰি এন্ধাৰৰ সুৰংগমুখত চৰাই আৰু গছৰ সতেহে
কথা পাতিছিলোঁ, আৰু জানিছিলোঁ--কোৱাৰেনটিন্
অনেক মৰিশালিৰ বিষাদ, যি হৰি নিয়ে হাবিয়াস
আয়োজন আৰু হেঁপাহ

তাৰপিছত এদিন পৃথিৱীৰ অসুখ হ এতিয়া সোঁচৰা  অপদেৱীৰ
সন্মুখত পৃথিৱীজুৰি নত হৈ ছানি ধৰিছে কোৱাৰেনটিন্

কোৱাৰেনটিনড্ এই পৃথিৱীত মাছৰোকাজনীয়ে
ডোখৰ ডোখৰ হোৱা বতাহৰ সোঁতেৰে বিনাই গৈছে

নীলকণ্ঠী হেঁটুলুকা্জনীয়ে নিথৰ দুপৰীয়াটো ডিঙিত  আঁৰি
সৰুসজাইত ষ্টে়ডিয়াম  জুৰি পতা কোৱাৰেনটিন্ শিৱিৰৰ
ওপৰেৰে উৰি আহিছে

এপাত কাঁড়ৰ দৰে পৃথিৱীৰ গৰ্ভলৈ এম্বুলেন্সৰ চাইৰেণৰ
মাত নিথৰ হৈছে, কবৰত ঠাইৰ আকাল হোৱাৰ বাবে
মৰ্গলৈ পৰিণত কৰা মাদ্ৰিদৰ শ্বপিংমলত শাৰী পতা
কফিনৰ উশাহবোৰ ঢুকাই আহিছে,

অনাগত সন্তানৰ প্ৰাণৰ শংকাৰে কৰ্তব্যৰত
টেক্সাচৰ এগৰাকী গৰ্ভৱতী শিশুৰোগ বিশেষজ্ঞই
চটফটাই উঠিছে  

এই থৈয়ানথৈয়া ৰণত কোৱাৰেনটিন্-এ আমাক
কাবু কৰি পেলাইছে-- ইতিহাস ছানি মানুহে অপদেৱীসকল
মহামাৰী আৰু আকালৰ বাগধাৰা লুটিয়াই
যুকিয়াই জীৱনৰ সন্ধান কৰিছে
  
আৰু, মোৰ দেশৰ কোৱাৰেনটিন্ বুজি নোপোৱা
অবুজ মানুহবোৰে ইপাৰ-সিপাৰ জুৰি
ৰেলৰ উকিটোকে থপিয়াই ঢপলিয়াই
উভতি আহিছে, উকি্টো থপিয়াব নোৱাৰাবোৰে
টুপলি বান্ধি হেজাৰ মাইলৰ বুলিছে বাট ঘৰলৈ বুলি

হাতত একোটা ষ্টাম্প লগোৱাৰ পিছত মানুহবোৰ
এই অদ্ভুত কোৱাৰেনটিন্-ৰ মাজেৰে সৰকি
লক্ ডাউন হবলৈ আপোনজনৰ কাষলৈ
নীৰৱে গুচি গৈছে

কেইখন মৰিশালিৰ বিষাদ হব এই কোৱাৰেনটিন্
যি হৰি নিব হাবিয়াস, পৃথিৱীৰ আয়োজন 
আৰু হেঁপাহ

এই কথা কবলৈকে মই হেৰাই গলোঁ
ডোখৰ ডোখৰ হোৱা বতাহৰ সোঁতত বিনাই ফুৰা
মাছৰোকাজনীৰ মাতটোত, দুপৰীয়া্টো ডিঙিত আঁৰি লৈ
ধৰফৰাই উঠা নীলকণ্ঠী হেঁটুলুকাজনীৰ মাতটোত

কোৱাৰেনটিনড্ এই পৃথিৱীত

--ৰত্না ভৰালী তালুকদাৰ
৩০-০৩-২০২০




Saturday 28 March 2020

কৰ’নাভাইৰাছ মহামাৰীত সেৱা আগবঢ়োৱা আৰু আগবঢ়াবলৈ সাজু হৈ থকা চিকিৎসক, চিকিৎসা কৰ্মী আৰু গৱেষসকললৈ




কৰ’নাভাইৰাছৰ সংক্ৰমণৰপৰা অসম এতিয়ালৈকে বাচি আছে বুলি কোৱা হৈছে কিন্তু কিমান পৰ! গোটেই দেশৰ লগতে অসমৰ স্বাস্থ্যবিভাগ আৰু প্ৰশাসন এতিয়া যিকোনো পৰিস্থিতিৰ বাবে তৎপৰ হৈ উঠিছে। আমি নাজানো ইটালী বা নিউয়ৰ্কৰ দৰে পৰিস্থিতিৰ উদ্ভৱ হলে আমাৰ এই  প্ৰস্তুতিবোৰ কিমান পৰলৈকে কামত আহিব থাপিও আমাৰ বাবে এটা ইতিবাচক দিশ হৈছে যে, এটা মহামাৰীৰ সন্মুখত অসহায় হৈ পৰা পিছতো লবলগীয়া প্ৰয়োজনীয় প্ৰস্তুতিৰ বাবে আমি যথেষ্ট সময় পাইছোঁ, পৰিকল্পনা কৰিব পাৰিছোঁ, আৰু ক’ভিড-১৯ ভাইৰাছটো কিছু পৰিমাণে হলেও বুজি উঠিব পাৰিছোঁ। প্ৰযুক্তি আৰু স্বাস্থ্যৰ আন্তঃগাথনিৰ দিশেৰে পিচপৰা আমাৰ দেশত অভাৱ নাই মানুহৰ সময়ত এই মানৱ সম্পদেই  হয়তো আমাৰ ভাৰসা হৈ উঠিব। বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাই ভাৰতে অৱলম্বন কৰা তৎপৰতাক প্ৰশংসা কৰিও কৈছে যে, দেশখনে এতিয়া বিস্ফোৰণ হবলৈ ধৰা এক উদ্গীৰণৰ সন্মুখত আছে  অতীৱ সাৱধানতাৰেহে এই পৰিস্থিতিৰ মাজেৰে আমি গতি কৰিব পাৰিম। আৰু, যিকোনো মূহূৰ্ততে আশংকা কৰি থকা এই বিস্ফোৰণটো ঘটিব পাৰে।

পৃথিৱী বিয়পা এই কৰুণ বিৱৰণীত আক্ৰান্ত ৰোগীসকলৰ দুৰ্দশাৰ পিছতে এতিয়া মানুহৰ চকু নিবদ্ধ হৈছে চিকিৎসক আৰু চিকিৎসা কৰ্মীকসকলৰ ওপৰত আৰ্তজনৰ কাষত ঠিয় দিবলৈ কেনেদৰে এই অদম্য শক্তি লাভ কৰিছে তেওঁলোকে—এয়াই বহুতৰ বাবে বিস্ময়! কৰ’নাভাইৰাছত আক্ৰান্ত প্ৰথম বিশ্বৰ দেশৰ ৰাজপথত জোৰা এম্বুলেন্সৰ চাইৰেণৰ ধ্বনিৰ আৰু বিভিষিকাৰ মাজেৰেই আমাৰ মনত সোমাই পৰিছেহি আকাশী নীলা আৰু শুভ্ৰ সাজেৰে আপদমস্তক ঢাকি থোৱা চিকিৎসক আৰু চিকিৎসা কৰ্মীসকলৰ  ছবি-- ভয়ানক এই মানৱ বিপৰ্যয়ৰ সন্মুখত তেওঁলোকে লাভ কৰা অভিজ্ঞতাৰ লিখি শেষ কৰিব নোৱাৰা কাহিনীবোৰ। এই পৰ্যন্ত ইমান তেজাল হৈ পৰিছে   এই ক’ভিড-১৯ ভাইৰাছ,  যে মাত্ৰ তিনিটা মাহৰ ভিতৰত সি বিশ্বৰ ১৯৯ দেশলৈ সংক্ৰমিত হৈছে, আক্ৰান্ত কৰিছে চাৰি লাখতকৈও অধিক লোক। কাঢ়ি নিছে ২৭,০০০ লোকৰ জীৱন।

কিন্তু মানুহৰ এই দুৰ্যোগ আৰু মহামাৰীৰ আতংক আজি মাথোন এটা ভাইৰাছৰ জয়যাত্ৰাৰ কাহিনীয়েই হৈ থকা নাই—এই কাহিনীয়ে সৃষ্টি কৰিছে ক’ভিড-১৯ ৰোগ জিনি মানুহৰ প্ৰগতি আৰু ইতিহাসৰ পথ সুগম কৰিবলৈ দেশে দেশে চিকিৎসক, চিকিৎসা বিজ্ঞানী আৰু চিকিৎসা কৰ্মীসকলে কৰা আপ্ৰাণ প্ৰচেষ্টাৰ এক অনুপম বাগধাৰাওকেতিয়াবা সংহাৰী কৰ’নাভাইৰাছৰ কণ্টকাকীৰ্ণ পথৰ মাজৰে খুপি খুপি পাৰ হৈ গৈছে গৰ্ভৱতী মাতৃজন্ম দিছে স্বাস্থ্যবান সন্তান। চিকিৎসকে সেই সন্তান দুহাতত তুলি লৈছে। কেৱল চি্কিৎসাই নহয়, সমান্তৰালভাৱে আগবাঢ়িছে গৱেষণাও, আৰু ক’ভিড-১৯ ভাইৰাছৰ গৱেষণাবোৰেই আমাক অনাগত ভবিষ্যতৰ নতুন দিগন্তৰ সম্ভাৱনীয়তাৰ দুৱাৰো মেলিু দিছে। চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ এই নতুন নতুন গবেষণাবোৰৰ জটিল কথাবোৰ বুজি পাবলৈ আমাৰ দৰে মানুহ হয়তো অক্ষম, কিন্তু বিশ্ব ত্ৰাসী এই দৈত্যক সন্মুখত লৈও সি নজনাক জনাৰ বাবে আমাৰ বাবে কৌতূহল ৰোধ কৰিব পৰা নাই, ধ্বংস আৰু সৃষ্টিৰ আঁউসী আৰু টলমল জোনাকবোৰলৈ আমাৰ দৃষ্টি কাঢ়ি নিবলৈ এৰা নাই।

অসমত ক’ৰনাভাইৰাছৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ হোৱাৰ লগে লগেচিকিৎসা কৰিবলৈ সাজু হৈ থকা বহুতো চিকিৎসক বন্ধু মোৰ ফে’চবুকৰ তালিকাত আছে। তেওঁলোকৰ বহুতকেই হয়তো ব্যক্তিগতভাৱে চিনি নাপাওঁ। ৰাজ্যখনৰ কোনোবা প্ৰান্তৰপৰা কেনেবাকৈ মহামাৰীৰ খবৰ আহিলে তেওঁলোকৰ হাতত আৰু এই  সময় নাথাকিবগৈ বিশ্বজোৰা অভিজ্ঞতাই কৈছে কেৱল আনক চিকিৎসা কৰিয়েই নহয়, আন বহুধৰণেও ভাৰাক্ৰান্ত হৈ পৰিব এই চিকিৎসকসকল। ইতিমধ্যেই বিশ্বজুৰি কৰ’না মহামাৰীয়ে চলোৱা  সংহাৰত আক্ৰান্ত হৈছে বহুতো চিকিৎসক আৰু চিকিৎসা কৰ্মী। আনৰ চিকিৎসা কৰোঁতে নিজৰ গালৈ কেতিয়া সোঁচৰিছে, তাৰ খবৰ লবলৈ উশাহ নথকা বহুতেই প্ৰাণ ত্যাগ কৰিছেসময়ৰ চেদ-ভেদ নোহোৱাকৈ কাম কৰি মাটিয়ে-বালিয়ে য’তেই পাৰিছে, তাতেই বহি অথবা আধা-শোৱা অৱস্থাত ক্ষন্তেক টোপনি মাৰিছে।অনবৰতে মাস্ক পিন্ধি থকাৰ ফলত মুখমণ্ডলত ঘাঁ হৈছে।কোনোবা চিকিৎসকে এই ফটো বিচ্ছিন্ন হৈ থকা পত্নীলৈ পঠিয়াই দিছে, এই আশাত যে পত্নীয়ে সন্তানত সেই ফটোখন দেখুৱাব আৰু ভবিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবে সেই ফটো হৈ ৰব মানুহৰ দুৰ্যোগৰ এই গাথাৰ সামূহিক সোঁৱৰণিৰ অম উৎস।  চকুৰ সন্মুখতে হাজাৰ হাজাৰ ৰোগীৰ মৃত্যু হোৱাৰপৰা হস্পিতালৰ প্ৰসূতিগৃহত ক’ৰনাভাইৰাছত আক্ৰান্ত নৱজাতকে জন্ম পোৱালৈকে কিমান যে ঘটনাৰ সাক্ষী হৈ ৰৈছে তেওঁলোক! প্ৰাচুৰ্যৰ শীৰ্ষত থকা প্ৰথম বিশ্বৰ দেশৰ মানসম্পন্ন চিকিৎসা ব্যৱস্থালৈ বৃদ্ধাংগুস্থ দেখুৱাই কৰ’নাভাইৰাছে সংহাৰ চলাইছে। অৱসৰ লোৱা চিকিৎসক আৰু নাৰ্চসকলকো সেৱা আগবঢ়াবলৈ মাতি পঠোৱা হৈছে, যদিওবা বয়সীয়াসকল এই ভাইৰাছৰ সন্মুখত অতিকৈ স্পৰ্শকাতৰ। অৱসৰ পোৱা বহুতো চিকিৎসকে নিজেই অৱসৰকালীন সুখ এৰি থৈ চিকিৎসা আগবঢ়াইছেহি। অসমতো নিৰ্দেশনা আৰু পৰামৰ্শ দিবৰ বাবে অৱসৰ গ্ৰহণ কৰা চিকিৎসকসকলৰে গঠিত এটা দল সাজু হৈ আছে বুলি স্বাস্থ্যমন্ত্ৰীয়ে জানিবলৈ দিছে। মানৱ প্ৰজাতিৰ এই গভীৰ সংকটৰ সন্মুখত এটা ভাইৰাছক জয়ী হৈ যাবলৈ নিদিবলৈ এই চিকিৎসকসকল যেন দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ--আৰু এয়াই মানৱ জাতিৰ বাবে গভীৰ আশাৰ কথাদিন যোৱাৰ লগে লগে পৰিস্থিতি যেতিয়া শাম কাটিব, তেতিয়া এই অতীৱ দুৰ্যোগৰ সন্মুখত মানৱীয়তাক তুলি ধৰাৰ এই দুৰ্মদ কাহিনীবোৰক ভিত্তি কৰি সংৰচনা হ’ব আমাৰ সামূহিক সোঁৱৰণিৰ, আৰু এই আতংকৰ সন্মুখত তিষ্ঠি থাকিবলৈ সক্ষম হওঁ নে নহওঁ, সেই কথা কবলৈ সক্ষম নহলেও এইটো স্পষ্ট যে, আমি সকলোৱেই সেই সামূহিক সোঁৱৰণিৰ অংশ হৈ ৰ’ম।

বহুতো চিকিৎসক অথবা চিকৎসা কৰ্মীয়ে হয়তো পোটপটীয়াকৈ ক’ৰনাভাইৰাছ আক্ৰান্ত ৰোগীক চিকিৎসা কৰিবলগীয়া হোৱা নাই, কিন্তু তেওঁলোকৰ মাজতো আছে উদ্বিগ্নতা। আমেৰিকাৰ টেক্সাচৰ এগৰাকী শিশু ৰোগ বিশেষজ্ঞ এই সময়চোৱাত অতিকৈ উদ্বিগ্ন। নাম প্ৰকাশ নকৰা আমেৰিকাৰ টেক্সাছৰ চেণ্ট এন্টনিঅ’ত কাম কৰা এই শিশুৰোগ বিশেষজ্ঞগৰাকী গৰ্ভৱতী। আমেৰিকাত কৰ’নাভাইৰছৰ মহামাৰীৰৰ সময়ত মাস্ক, চাৰ্জিকেল গ্লাভছকে ধৰি চিকিৎসকৰ সুৰক্ষাৰ বাবে থকা সামগ্ৰীৰ অভাৱনীয় নাটনিয়ে দেখা দিছে। সেয়েহে তেওঁলোকে মাস্কৰ ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত সাৱধানতা অৱলম্বন কৰিছে। কৰ্তব্যৰত নাৰ্চে তেখেতক অধিক মানুহ হস্পিতালৰ কক্ষলৈ সুমুৱাই নানিবলৈ পৰামৰ্শ দিয়েপৰস্পৰে পৰস্পৰৰ অনুভুতিৰ প্ৰতি তেওঁলোক শ্ৰদ্ধাশীল। হস্পিতালৰ কণ কণ শিশু থকা কোঠাটি ভৰি উঠে, আৰু খালি হয়। ভৰি উঠে, আৰু খালি হয়,সেইসকল কণ কণ শিশুৰে--যিসকলে উশাহ লোৱাত কষ্ট পায় বিভিন্ন ভাইৰাছ- যেনে মেটানিউম’ভাইৰাছ, এডিন’ভাইৰাছ, ৰাইন’ভাইৰাছ বা ক’ৰনাভাইৰাছৰ দ্বাৰা সংক্ৰমিত হৈতেওঁ চিকিৎসা প্ৰদান কৰা কোঠাটিত এতিয়ালৈকে এটিও ক’ভিড-১৯ নামৰ সংহাৰী ভাইৰাছত আক্ৰান্ত হোৱা শিশু ভৰ্তি হোৱা নাই বাবে তেওঁ যথেষ্ট সকাহ অনুভৱ কৰে। শিশুসকলৰ  এধানি এধানি মুখেৰে তেওঁ অক্সিজেনৰ পাইপবোৰ সুমুৱাই দিয়ে, বীজলবোৰ উলিয়াই আনে, আৰু দৰৱ দিয়ে। সময়তকৈ আগতেই জন্ম পোৱা, কম ওজনৰ অকণিবোৰক আই চি ইউলৈ পঠিয়াই দিয়ে, আৰু সুস্থ হ’লে তেওঁৰ কোঠালৈ ওভতাই আনে। 

দিনৰ দিনটো তেওঁ এটি আক্ৰান্ত শিশুৰ কাষৰপৰা আন এটি আক্ৰান্ত শিশুৰ কাষে কাষে ঘূৰি ফুৰে, প্ৰতিটি শিশুৰ উশাহবোৰ গণণা কৰে। নিশা নীৰৱে বিচনাত শোৱে আৰু পেটত হাত থৈ নিজৰ সন্তানটিক কয়— ‘চোৱা, তুমি সফল হ’বা।’ সন্তানটিয়ে পেটৰ ভিতৰত লৰ-চৰ কৰাৰ শব্দবোৰ এতিয়াও তেওঁ শুনিবলৈ বাকী। হয়তো জীয়াই থকাৰ বাবে উশাহ লবলৈ সংগ্ৰাম কৰি থকা সেই কণমানিবোৰক দেখা আন কোনো মাতৃয়ে এই শিশুসকলক অদম্য সংগ্ৰামী বুলি নাভাবি ‘পীড়িত’ বুলিও ভাবিব  হয়তো তেনে এগৰাকী মাতৃগৰাকী নিজৰ বিবেচনাৰে শুদ্ধওকিন্তু তেওঁ যে এগৰাকী শিশু ৰোগ বিশেষজ্ঞ, তাকো আমেৰিকাৰ এক অত্যাধুনিক হস্পিতালৰ--আৰু তেওঁ জানে এই শিশুবোৰক কেনেকৈ উশাহ লব পৰা কৰি তুলিব লাগে।  

তেওঁ শিশু ৰোগৰ আলোচনী এখনৰপৰা চীনত কৰ’নাভাইৰাছত আক্ৰান্ত ২,১৪৩ টা ১৮ বছৰৰ তলৰ শিশুৰ ওপৰত কৰা অধ্যয়নৰ বিষয়ে গম পাইছে। তেওঁলোকৰ মাত্ৰ ১৪ বছৰীয়া এটিয়েহে প্ৰাণ হেৰুৱাবলগীয়া হৈছিল। ছয় শতাংশতকৈও কম শিশুক হস্পিতাললৈ অনাৰ প্ৰয়োজন হৈছিল। আমেৰিকাত এনে ৰোগত আক্ৰান্ত দুই শতাংশ শিশুকহে হস্পিতাললৈ অনাৰ প্ৰয়োজন হৈছে। তথাপিও তেওঁ উদ্বিগ্ন, কিয়নো আমেৰিকাত হস্পিতালত ভৰ্তিকৰিবলগীয়া ইনফ্লুয়েঞ্জাত আক্ৰান্ত শিশুৰ হস্পিতালত ভৰ্তি কৰিবলগীয়া হোৱাৰ হাৰ এক শতাংশতকৈও কম। গৰ্ভৱতী শিশু চিকিৎসক এগৰাকীয়ে ন’ভেল কৰনাভাইৰাছৰ মহামাৰীৰ সময়তো কাম কৰি থকাটো কিমান বিপদজনক— এই সম্পৰ্কে তেখেতে তেনে কোনোধৰণৰ অধ্যয়ন কৰিবলৈ পোৱা নাই নাই। অৱশ্যে ইনফ্লুয়েঞ্জাত আক্ৰান্ত হোৱা ৰোগীৰ মৃত্যুৱে আনতকৈ গৰ্ভৱতী মহিলা এগৰাকীক সোনকালেই মৃত্যুৰ মুখলৈ ঠেলি দিব পাৰে, সেই কথা তেওঁ জানে কৰ’নাভাইৰাছ মহামাৰীৰ অজানা দিশবোৰক লৈ তেওঁ উদ্বগ্ন। হস্পিতালত তেওঁৰ সহকৰ্মীসকলে অতিৰিক্ত কামৰ বোজাৰপৰা তেওঁক ৰেহাই দিছেপৰা হ’লে, আৰু প্ৰয়োজনসাপেক্ষে তেওঁৰ ওপৰৱালায়ো তেওঁক  ঘৰতেই থাকিবলৈ দিলেহেঁতেন। কিন্তু এই পৰিস্থিতিত তেওঁ মাথো নিজেই যিমান পাৰে সাৱধানতা অৱলম্বন কৰিছে অতি বিপদজনক কামবোৰৰপৰা আঁতৰি থকাৰ বাহিৰে সকলোবোৰেই কৰি গৈছে।

নিজৰ গৰ্ভাৱস্থাৰ বিষয়ে তেখেত অনিশ্চিত। তেওঁ কামলৈ যায়, হাত ধোৱে। তেওঁ জানে গৰ্ভৰ ভিতৰত তেওঁৰ সন্তানটিয়ে লৰ-চৰ কৰিছে। আলট্ৰাচাউণ্ড টেষ্টৰ সময়তেই তেওঁ সেয়া দেখিছিল। কিন্তু সেয়াই পেটৰ ভিতৰত তাৰ অন্তিমটো গতিবিধি আছিল নেকি! তেওঁ নাজানে। তেওঁ জানে মাৰাত্মক ভাইৰাছটো বাহিৰত ঘূৰি ফুৰিছে, তেওঁৰ নিজৰ মানুহবোৰৰ মাজত, আৰু হয়তো তেওঁ কাম কৰা হস্পিতালখনতো। সি তেওঁৰ শৰীৰৰ ভিতৰতো আছে নেকি, তেওঁ শংকিত হয়? তেওঁৰ উশাহৰ নলীৰে সি সোমাই গৈছে নেকি, তেজৰ কণিকাবোৰেৰে পেটৰ ভিতৰত থকা কণমানিটোৰ গাতো প্ৰৱেশ কৰিছে নেকি—এইবোৰ কথাই তেওঁক উদ্বিগ্ন কৰি তোলেতেওঁ মেডিকেল শাস্ত্ৰত পঢ়িছিল যে, মহামাৰীৰ সময়ত সেৱা আগবঢ়োৱাটো নৈতিক কৰ্তব্য। তেওঁলোক হয়তো পৰিয়ালৰপৰা আতঁৰত থাকিবলগা হ’ব পাৰে, কিন্তু আৰ্তজনৰ কাষত থকাটো তেওঁলোকৰ কৰ্তব্য। এই কৰ্তব্যৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধা জনায়েই তেওঁৰ ইটালী আৰু চীনত থকা কলিগসকলে আনৰ জীৱন বচাবলৈ নিজৰ জীৱন ত্যাগ কৰিছে। এই কথা জানে বাবেই তেওঁ কাম কৰি গৈছে।

এলবাৰ্ট ক্যেমুৰ ‘দ্য প্লেগ’ৰ চৰিত্ৰ ডঃ ৰিয়াক্স গোটেই কিতাপখনত তেওঁৰ পত্নীৰপৰা আঁতৰি থাকে। এক আন বেমাৰত পত্নী অৰান চহৰৰপৰা বাহিৰত হস্পিতেলাইজড হৈ আছে, আতু চহৰৰ গেটখন বন্ধ হৈ যোৱাৰ পিছত ৰিয়াক্স-এ প্লে’গৰ গোটেই সময়চোৱাত পত্নীক আৰু দেখা নাপায়। পত্নীৰ তাতেই ম়ত্যু হৈছিল, আৰু তেওঁ টেলিগ্ৰামৰ মাধ্যমেৰে খবৰটো গম পাইছিল। ৰিয়াক্স জীয়াই থাকে।

এই মহামাৰীৰ সন্মুখত নিদৰ কৰ্তব্য সম্পাদন কৰি থকা টেক্সাচৰ গৰ্ভৱতী শিশুৰোগ বিশেষজ্ঞগৰাকীৰ সংশয়ৰ যুক্তি আছে, কিয়নো কৰ’নাভাইৰাছত আক্ৰান্ত দেশবোৰত চিকিৎসালয়বোৰেই হৈ উঠিছে সংক্ৰমণৰ থলী, মৃত্যুৰ দূত। এঅ দুৰ্যোগৰ সময়তো পৃথিৱী জুৰি হাজাৰ হাজাৰ নাৰীয়ে কৰ’নাভাইৰাছ মহামাৰীৰ সন্মুখত গৰ্ভাধাৰণৰ সময়ৰ মাজেৰে গতি কৰিছে। তেওঁলোকে কেতিয়াবা সুস্থ সন্তানৰ জন্ম দিছে, আৰু কোনো কোনো ক্ষেত্ৰত নৱজাতক আক্ৰান্ত হলেও, সুখৰ কথা যে, অধ্যয়নৰপৰা দেখা গৈছে যে, সেয়া গুৰুতৰ নহয়। এয়াই হয়তো আশাৰ কথা-- মাথোন কৰ’নাভাইৰাছ মহামাৰীৰ সময়তো কৰ্তব্য কৰি যোৱা টেক্সাচৰ সেই গৰ্ভৱতী শিশুৰোগ বিশেষজ্ঞগৰাকীৰ বাবেই নহয়, মানৱ জাতিৰ ভবিষ্যতৰ বাবেও।  

 ৰত্না ভৰালী তালুকদাৰ 
২৮-০৩-২০২০

Tuesday 24 March 2020

COVID-19 আমাৰ ভুলৰ বাবে অভিমান কৰি আমাৰপৰা বিদায় লোৱা প্ৰজন্মৰ বাবে এষাৰ –





যশোদা সুন্দৰী দেখন্ত পাচে।
সমস্ত জগত গৰ্ভতে আছে।।

পৃথিৱী কঁপাই যোৱা কৰ’নাভাইৰাছ আৰু ক’ভিড-১৯ ৰোগে প্ৰাথমিক পৰ্যায়ত চীনত সংহাৰ কৰোঁতে মোক উদ্বিগ্ন কৰিলেও বিশেষ বিচলিত কৰিব পৰা নাছিল-- কিয়নো মোৰ ভাৰসা আছিল যিকোনো বিষয়ত চীনৰ সেই যুদ্ধসদৃশ প্ৰস্তুতিৰ ওপৰত-- যাৰ বাবেই চীন আজিও বিশ্বৰ ইৰ্ষা আৰু বিস্ময়। এই বিশ্বাসক প্ৰতীয়মান কৰি চীনে অতি কঠোৰ প্ৰতিৰোধ আৰু প্ৰস্তুতিৰে এই ভয়ংকৰ মহামাৰী নিজৰ দেশৰ উৎপত্তিস্থল ৱ’হান প্ৰদেশৰ ভিতৰতে নিয়ন্ত্ৰণ কৰি ৰাখিবলৈ সক্ষম হ’ল।

কিন্তু বিশ্বায়নৰ এই যুগত এই ভাইৰাছ মানুহৰ যোগেদিয়েই তৎকালেই বিয়পি পৰিল বাণিজ্যিক চহৰ ৱ’হান ভ্ৰমণ কৰিবলৈ আৰু বিভিন্ন কামত তালৈ যোৱা পৰ্যটকৰ মাজেৰে। জানুৱাৰীৰ শেহৰপৰা মাৰ্চৰ ২৪ তাৰিখৰ ভিতৰত এই অদৃশ্য শতৰু বিশ্বৰ ১৯৫-খন দেশলৈ বিয়পি পৰিল। ৩,৭৯,০৮০ লোকৰ শৰীৰত প্ৰৱেশ কৰিলে আৰু এই পৰ্যন্ত ১৬,৫২৪ জন লোকৰ প্ৰাণ কাঢ়ি ললে যিসকলৰ ৯৫ শতাংশই আমাৰ পিতৃ-মাতৃৰ বয়সৰ লাহে লাহে পোহৰলৈ আহিল এই ৰোগে প্ৰধানকৈ বিচাৰি লয় ৬০ বছৰৰ উৰ্ধৰ বৃদ্ধ আৰু ১০ বছৰৰ তলৰ শিশুসকলক। কেইদিনমানৰ আগতে ইটালীৰ এক দৃশ্যই বিবেকক জোকাৰি গৈছিল। যিসকল প্ৰবীণে দুহাতেৰে আল-ফুলে লালন-পালন কৰি নিজৰ সন্তানক ডাঙৰ-দীঘল কৰিছিল— হস্পিতালৰ আছুতীয়া ৰোগীৰ বিচনাত মৰণৰ ক্ষণ গণা সেইসকলেই চিকিৎসকসকলৰ ম’বাইলত নিজৰ সন্তান, নাতি-নাতিনীৰ বাবে ভিডিঅ’ বাৰ্তা এৰি থৈ নীৰৱে, এৰাপলৰীয়াকৈ পৃথিৱীৰপৰা মেলানি মাগিছে। মৰিবৰ সময়তো আপোনজনে কাষত মাত এষাৰ দিয়াৰ উপায় নাই। কিমান কৰুণ হ’ব পাৰে সেই দৃশ্য! সেই দৃশ্যই চকুৰ টোপনি হৰি নিছিল। কি দোষ আছিল তেওঁলোকৰ! যিসকল তেওঁলোকৰ সন্তানৰ বয়সৰ, মূলত তেওঁলোকৰ পৰাইতো এই প্ৰবীণসকল আক্ৰান্ত হ’ল! চৰকাৰে দিয়া ‘লক ডাউন’ক সহজভাৱে লৈ, তেওঁলোকে ঘৰৰপৰা ওলাই অ’ত-ত’ত ফুৰিবলৈ গুচি গৈছিল— এই অসাৱধানতাই কাল হ’ল। ফিৰিঙতিৰপৰা খাণ্ডৱ দাহ হ’ল। আজিৰ তাৰিখত ইটালী বা স্পেইনৰ দৰে দেশৰ কৰ’না মহামাৰী চৰকাৰৰ নিয়ন্ত্ৰণত নাই। সকলো নিয়তিৰ হাতত গতাই দেশৰ মূৰব্বীয়ে আকাশলৈ চাইছে।৬ কোটি মানুহৰ দেশ ইটালীত মৃতকৰ সংখ্যা ৭,০০০ পাৰ হৈছে – যিসকলৰ ৯৫ শতাংশই হয়তো কাৰোবাৰ মা-দেউতাক-ককা অথবা আইতা।

সুখে-দুখে আমাৰ ভাৰতীয়সকলৰ অন্ততঃ ৯৫ শতাংশ পিতৃ-মাতৃ বৃদ্ধ অৱস্থাত নিজৰ সন্তানৰ সতেই থাকে। আধুনিক জীৱনৰ জটিলতাৰ সতে খাপ খাব নোৱাৰা আমাৰ বৃদ্ধ পিতৃ-মাতৃৰ আচৰণক লৈ আমি যে কিমান বিতুষ্ট! প্ৰথম বিশ্বৰ দেশত তেওঁলোক থাকে অৱসৰকালীন বৃদ্ধ আবাসত, বৃদ্ধাৱস্থাৰ একাকীত্বৰ জীৱনত নিজৰ সমবয়সীসকলৰ মাজতে সমমৰ্মিতা বিচাৰি।বুঢ়া বয়সতো পিতৃ-মাতৃযে নিজে উপাৰ্জন কৰিব, কিন্তু সন্তানৰপৰা আশা নকৰে—এয়াই স্বাভিমানী দেশৰ স্বাভিমানী পিতৃ-মাতৃৰ কদৰ। সন্তানে মাথো পিতৃদিৱস অথবা মাতৃদিসৱৰ দিনা  গৈ ফুলৰ থোপা উপহাৰ দি চুমা এটা  যাচি আহে—এয়াই  সম্পৰ্কৰ প্ৰতি উদাসীন আজিৰ প্ৰথম বিশ্বৰ আধুনিক সমাজৰ পৰম্পৰা। কত বৃদ্ধ অথবা বৃদ্ধাই এই দিৱসৰ বাবে আকূলভাৱে  ৰৈ থাকে নিজৰ সন্তান, নাতি-নাতিনীক এবাৰ চাবলৈ! অথচ পৰহি মাৰ্চৰ ২২ তাৰিখে মাতৃদিসৱৰ দিনা বৃটেইনৰ প্ৰশাসনে নাগৰিকসকলক বৃদ্ধনিবাসত থকা পিতৃ-মাতৃক দেখা কৰিবলৈ নাযাবলৈ কঠোৰভাৱে জাননী দিবলৈ বাধ্য হৈছে, যাতে নবীনক পৃথিৱীলৈ আদৰি আনি দুহাতেৰে তুলি-তালি ডাঙৰ-দীঘল কৰা এই প্ৰবীণসকল অধিক বিপদাপন্ন হৈ নপৰে।

কিন্তু আমাৰ বাবে ৰৈ আছে তাতোকৈও মৰ্মন্তুদ খবৰ। চীনৰ ৱ’হান আৰু ইটালীৰ পিছতে তৃতীয় সৰ্বাধিক মৃত্যুৰ সন্মুখীন হোৱা স্পেইনত (সোমবাৰ,২৩মাৰ্চ পৰ্যন্ত ২,১৮২ মৃত্যু) আবাসিক গৃহসমূহ পৰিস্কাৰ কৰা সেনাৰ দল এটাই কোনো এক বৃদ্ধ অবাসৰ বৃদ্ধসকলক কোনো পৰিচৰ্যাকাৰী নোহোৱাকৈ এৰাপৰলীয়া হৈ য’তে-ত’তে, আনকি বিচনাতে মৰি থকাৰ অৱস্থাত উদ্ধাৰ কৰা বুলি দেশখনৰ প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী মাৰ্গাৰিটা ৰবলছ-এ বিশ্ববাসীক জানিবলৈ দিছে। আবাসিক এলেকা পৰিস্কাৰ কৰি নিজৰ কৰ্তব্য সম্পাদন কৰিবলৈ যাওতে সেনাৰ দলে এইদৰে বিচনাত মৰি  থকা বৃদ্ধসকলক দেখা পাই হতচকিত হৈ পৰে। কৰ’না মহামাৰীৰ এই মানৱতাৰ বিভীষিকাৰ মাজত আমাৰ পিতৃ-মাতৃস্বৰূপ এই প্ৰবীণসকলৰ এনে অপমূত্যুৱে বিশ্ববাসীৰ চেতনা জোকাৰি গৈছে। সমগ্ৰ বিশ্ব স্তম্ভিত হৈ লজ্জানত হৈ পৰিছে। জীৱনৰ অন্তিম মুহূৰ্তত জ্যেষ্ঠজনৰ প্ৰতি কৰা আমাৰ এই অপৰাধৰ  যেন কোনো ক্ষমা নাই! ক্ষমা নাই!   কিমান মৰ্মন্তুদ হ’ব পাৰে এই মৃত্যু! খবৰ অনুসৰি আধুনিক বিশ্বৰ সপোনৰ চহৰ মাদ্ৰিদৰ এটা শ্বপিং মল মৰ্গলৈ পৰিণত কৰা হৈছে, কেৱল মৃতকৰ কফিনবোৰ ৰাখিবৰ বাবেই! এই বিনন্দীয়া ধৰণীত মানুহৰ জয়যাত্ৰা অব্যাহত ৰখাত বৰঙণি যোগাই আক্ৰান্ত দেশৰ বয়সীয়া লোকসকল এনেদৰেই অভিমান কৰি আমাৰ মাজৰপৰা এজন এজনকৈ বিদায় মাগিছে--কেৱল আমাৰ অৱহেলাৰ বাবেই নহয়জানো! আমাৰ অসাৱধানতাৰ বাবেই নহয়জানো!
  
কিন্তু বিপদ অকলে নাহে। এই মাৰাত্মক সোঁচৰা মহামাৰী ৰোধ কৰাৰ কামত নিজৰ জীৱন বিপন্ন কৰিও চিকিৎসাৰ কামত ব্ৰতী লোকসকলৰ বাবে এতিয়া সমগ্ৰ বিশ্বজুৰি নাটনি হৈছে মাস্ক, ভেণ্টিলেটৰ ব্যৱস্থা, অপাৰেচন কৰাৰ সময়ত প্ৰয়োজন হোৱা গ্লাভছকে ধৰি প্ৰয়োজনীয় সামগ্ৰীৰ। আনহে নালাগে নিউয়ৰ্ক চিটিৰ স্বয়ং মেয়’ৰেই কৈছে যে ১০ দিনৰ ভিতৰতে এনে সামগ্ৰীৰ নাটনি হ’ব। সমগ্ৰ নিউয়ৰ্কৰ ৮০ শতাংশ, অৰ্থাৎ ২০ নিযুত লোক কৰ’নাভাইৰাছৰ কৱলত পৰা আশংকা আছে বুলি তাৰ গৱৰ্ণৰে জানিবলৈ দিছে। উৎপত্তিস্থল চীনৰপৰা সুদূৰ ইটালী, স্পেইন, জাৰ্মানী, আমেৰিকাৰ দৰে দেশত মহামাৰী হৈ পৰা বিপৰীতে চীনৰ কাষতেই থকা হংকং, চিংগাপুৰ, দক্ষিণ কোৰিয়াৰ দৰে দেশবোৰ মহামাৰীৰপৰা বাচি যোৱাৰ একমাত্ৰ কাৰণ হৈছে সেই দেশবোৰলৈ বাহিৰৰপৰা যোৱা লোকৰ ওপৰত কঠোৰ নীৰিক্ষণৰ ব্যৱস্থা গ্ৰহণ।

প্ৰথম বিশ্বৰ অতি ধনী, উন্নত স্বাস্থ্যসেৱাৰে জাকত-জিলিকি থকা দেশবোৰতেই যেতিয়া এনে অৱস্থা, তেনেক্ষেত্ৰত আমাৰ দেশত কৰ’না মহামাৰী বিয়পিব লাগিলে কি হ’ব-– এই চিন্তাই সমগ্ৰ চেতনা আৱৰি থকাৰ সময়তেই কালি স্বাস্থ্যমন্ত্ৰীয়ে ‘লক ডাউন’ কৰাৰ লগতে কৰ’না মহামাৰীৰ সতে মোকাবিলা কৰাৰ বাবে ৰাজ্য চৰকাৰৰ স্বাস্থ্য বিভাগ কেনেদৰে সাজু হৈছে, তাক বিস্তৃতভাৱে সদৰি কৰিছে। তিনিকোটি মানুহৰ ৰাজ্য অসমত এতিয়ালৈকে ১২০ খন আই চি ইউ বিচনা, ভেন্টিলেটৰৰ ব্যৱস্থা থকা কোঠা ৬০টা—এয়া স্বাস্থ্যমন্ত্ৰীয়ে নিজ মুখে কোৱা কথা। কিন্তু আজিৰেপৰা ৩১ মাৰ্চলৈকে ‘লক ডাউন’ কৰাৰ পিছতো ইয়াৰ বঢ়াব লাগিলে পিছৰ অৱস্থা কি হবগৈ, বা যিকোনো সংকট হ’লে ৰাজ্যখনে কেনদৰে মোকাবিলা কৰিব--সেই কথা কবলৈ গৈ আজি বিধানসভাত স্বাস্থ্য তথা বিত্তমন্ত্ৰীগৰাকী নিজেই অসহায় হৈ পৰা দেখা গ’ল। এনে পয়া লগা স্বাস্থ্যসেৱাৰ মাজেৰেই আমি বিশ্ব কঁপাই যোৱা কৰ’না মহামাৰীৰ সন্মুখীন হবলৈ ওলাইছোঁ—আজিৰ তাৰিখত এয়াই সত্য, এয়াই বাস্তৱতা। এনে বিপন্ন সময়ত এতিয়া সকলোৰে মাথোন এটাই কামনা যে, ৰাজ্যত যেন কোনো লোক কৰ’নাভাইৰাছত আক্ৰান্ত নহওক। ভাৰতবৰ্ষত এই বিপদ সীমিত পৰ্যায়তে শেষ হৈ যাওক। লগতে সমগ্ৰ বিশ্ববাসী এই মহামাৰীৰপৰা মুক্তি পাওক।

আমি সৰু থকাৰ কালতো বান আৰু বানৰ পিছত অহা কলেৰা, হাইজাৰ দৰে ৰোগৰ লগতে আকালবোৰেই আছিল আমাৰ বাবে মহামাৰী। সেই সময়ত চিকিৎসা ব্যৱস্থাৰ লগতে চৰকাৰ হস্তক্ষেপো বৰ সীমিত আছিল। আজি আমি এক অজান ভাইৰাছৰ সন্মুখত যিদৰে অসহায় হৈ পৰিছোঁ, সেই অসহায়তাৰ মাজতেই আছিল জীৱনবোৰ। কৰ’নাভাইৰাছৰ মৃত্যৰ হাৰ মাত্ৰ ২-ৰপৰা ৩-শতাংশ। কিন্তু সি বৰ নিষ্ঠুৰ--কিয়নো ৬০-ৰ ওপৰৰ আৰু ১০ বছৰৰ তলৰ অতি স্পৰ্শকাতৰ বয়সৰ লোককেই ই ঘাতকৰূপে চিকাৰ কৰি লয়। ছিঙি নিয়ে প্ৰজন্মৰ বান্ধোন। আমাৰ ৰাজ্যৰ স্বাস্থ্যখণ্ডৰ ইমান দুৰ্বল আন্তঃগাথনিৰে আমি এই মহামাৰীৰ সন্মুখীন হ’বলৈ সাজু হৈছোঁ যে, অজান  বিপদৰ আশংকাত প্ৰতি পলে শিয়ৰি উঠো। হয়তো এদিন মানৱজাতিয়ে কৰ’নাভাইৰাছ জয় কৰিব। হয়তো অচিৰেই কৰিব। কিন্তু এই অতি স্পৰ্শকাতৰ সময়ত আমাৰ প্ৰাথমিক কৰ্তব্য হৈছে নিজকে ঘৰৰ কোঠাত আৱদ্ধ কৰি ৰখা। যাতে ইটালী বা স্পে’ইনৰ দৰে আমাৰ ভুলৰ বাবে আমাৰ  পিতৃ-মাতৃক হেৰুওৱাৰ বেদনাৰে আমি ভাৰাক্ৰান্ত হবলগীয়া নহয়।নিজকে সুৰক্ষিত কৰাৰ লগতে নিজৰ নিজৰ এলেকাবোৰ কঠোৰভাৱে পৰ্যবেক্ষণ কৰাও আমাৰ কৰ্তব্য হোৱা উচিত। বিশেষকৈ যিবোৰ এলেকাত বাহিৰৰপৰা অহা আমাৰ মানুহবোৰ প্ৰৱেশ কৰিছেহি, সেইবোৰ এলেকাত আমি প্ৰতিজনেই সতৰ্ক দৃষ্টি ৰাখিব লাগিব। আমাৰ হয়তো হংকং, চিংগাপুৰ, দক্ষিণ কোৰিয়াৰ  দৰে উন্নত প্ৰযুক্তিনিৰ্ভৰ নীৰিক্ষণৰ ব্যৱস্থা নাই, কিন্তু চাবলৈ গ’লে তাতোকৈও উন্নত নীৰিক্ষণ ব্যৱস্থা আমাৰ আছে--যাক আমাৰ মানৱ সম্পদেৰে আমি গঢ়ি তুলিব পাৰোঁ – ই হৈছে মানৱ নীৰিক্ষণ। মানুহৰ প্ৰজ্ঞাতকৈ উন্নত প্ৰযুক্তি বিশ্বত আছে জানো!  আহক, বিশ্বাবাসীয়ে সন্মুখীন হোৱা ইতিহাসৰ সংকতকালৰ এই কৰুণ পৃষ্ঠাটিত আমাৰ ৰাজ্যৰ আৰু আমাৰ দেশৰ অভিজ্ঞতাবোৰ সোণালী আখৰেৰে লিখিবলৈ আমি নিজেই ‘লক ডাউন’ মানি চলোঁ, আৰু আমাৰ নিজৰ গাওঁখনৰ, নিজৰ ঠাইডোখৰৰ সতৰ্ক প্ৰহৰী হওঁ।

শেষত, আমাৰ প্ৰজন্মৰ সামান্য অসাৱধানতাৰ বাবেই যিসকলে আজি অভিমান কৰি এই পৃথিৱী আমাক চিৰদিনৰ বাবে আমালৈ এৰি থৈ গুচি গৈছে, তেওঁলোকৰ বাবে কীৰ্তনঘোষাৰ কেইটিমান শব্দৰেই শ্ৰদ্ধাঞ্জলি যাচিলোঁ। শংকৰদেৱৰ অনুপম সৃষ্টি এই শব্দৰাজিৰ মাজেৰেই প্ৰতিভাত হৈছে কৰ’না মাহামাৰীয়ে আমাক শিকাই যোৱা প্ৰজন্মৰ অনুপম সম্পৰ্কৰ গাথা । এই মহামাৰীয়ে আমাক শিকোৱা জীৱনৰ পাঠো দৰাচলতে মানুহৰ সম্পৰ্কৰ বান্ধোনৰেই পাঠ।

এহিমতে ব্ৰজে আনন্দে হৰি ।
কৰন্ত ক্ৰীড়া শিশুৰূপ ধৰি।।
যত গোপ শিশু বলাই আদি।
সৱে ভৈল গৈয়া কৃষ্ণৰ বাদী।।
যশোদাৰ আগে দিলেক খল।
খাইলেক কৃষ্ণ মাটি এক দল।।
শুনিয়া যশোদা সুন্দৰী হাসি।
পুত্ৰৰ হাতত ধৰিলা আসি।।
কেন মাটি খাইলি অ’ৰে গোপাল।
কোবাই আজি তোৰ ফাড়িবো ছাল।।
শুনিয়া কৃষ্ণৰ হৰিল মাত।
চক্ষু টেৰ কৰি মাৱক চান্ত।।
ভয়তে যেন কম্পে হাত-ভৰি।
যশোদা দেখে পুত্ৰ গৈল ডৰি।।
মুখক চাহন্তে লাগয় বেথা।
কিয় মাটি খাইলি সোধন্ত কথা।।
লগৰ শিশু বোলে সমুদায়।
বলায়ো বোলে তোৰ জ্যেষ্ঠ ভাই।।
মাতন্ত কৃষ্ণে যশোদাক চাই।
মিছা মাতে সৱে শুনিয়ো আই।।
কদাচিতো মঞি নাখাঞো মাটি।
দাদা বলভদ্ৰে বোলন্ত ঘাটি।।
পতিয়ন নাই চৱা বিচাৰি।
হেন শুনি মাতে যশোদা নাৰী।।
বয়ো বেন্ত যেৱে মাটি নখাইলি।
শুনিয়া শিশু-ৰূপী বনমালী।।
চৱা মুখ বুলি মাৱক মাতি।
বাইলন্ত বেন্ত প্ৰকাশিয়া আটি।।
যশোদা সুন্দৰী দেখন্ত পাচে।
সমস্ত জগত গৰ্ভতে আছে।।
সাতোখন দ্বীপ সাতো সাগৰ।
গিৰি বন নদী গ্ৰাম নগৰ।।
বায়ু-সূৰ্য শশী দিশ আকাশ।
তাৰাগণো তৈতে কৰে প্ৰকাশ।।
সমস্ত জীৱ জ্যোতিস্তেজ জল।
সত্ব-ৰজ-স্তম ইন্দ্ৰিয় বল।।
মন বুদ্ধি কৰ্ম কাল যতেক।
সবাকো গৰ্ভতে দেখে প্ৰত্যেক।।
যতেক ধেনু গোপ-গোপীজাক ।
যশোদা দেখে তৈতে আপুনাক।।

শিশুলীলা, কাীৰ্তনঘোষা

ৰত্না ভৰালী তালুকদাৰ 
২৪—৩-২০২০

Saturday 21 March 2020

Coronavirus -staysafe-keep sociald istancing



কৰ’না মহামাৰীৰ সন্দৰ্ভত ভাৰতীয় মানুহৰ স্বাস্থ্য সজাগতা বিষয়ক নানাধৰণৰ নেতিবাচক কথা চ’ছিয়েল মিডিয়াত শুনিবলৈ পোৱা গৈছে। কৰ’না ভাইৰাছৰ বিষয়ে ইয়াৰ উৎপত্তি চীন দেশতকৈ বৃটেইন, ইউৰোপ ইউনিয়ন, আমিৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰৰ দৰে দেশবোৰৰ তথ্যয়েই ইণ্টাৰনেটত বেছিকৈ উপলব্ধ হৈছে। ইটালীৰ জ্যেষ্ঠ নাগৰিকসকলে নিজৰ আত্মীয়-স্বজনৰপৰা নিলগত থাকি প্ৰিয়জনৰ বাবে ভিডিঅ’ ৰেকৰ্ডিঙত বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰি এই পৃথিৱীৰপৰা বিদায় লোৱাৰ দৃশ্যই হিয়া কঁপাই তুলিছে। ছয় কোটি জনসংখ্যাৰ দেশখনত এতিয়ালৈকে ৪,০০০ ওপৰৰ মৃত্যু হৈছে। যোৱা বছৰ তিনিকোটি মানুহৰ ৰাজ্য অসমত চুলাই মদ খাই ২০০ লোক মৃত্যুমুখত পৰা ঘটনাই আমাক কেনেদৰে জোকাৰি গৈছিল, সেয়া আমি পাহৰা নাই। ইটালীবাসীয়ে তেওঁলোকক জ্যেষ্ঠ নাগৰিকসকলক সুৰক্ষিত কৰিব নোৱাৰাৰ এই বেদনাই আহিবলগীয়া সময়ত দেশবাসীক কিদৰে দহিব, তাক ইয়াৰপৰাই অনুমান কৰিব পাৰি।
প্ৰথম বিশ্বৰ দৰে স্বাস্থ্যৰ প্ৰাথমিক পৰ্য়ায় পাৰ হৈ দ্বিতীয় আৰু তৃতীয় পৰ্যায়ৰ উন্নত পৰিকাঠামো থকা দেশবোৰতেই যেতিয়া এনে নাজন-নাথল অৱস্থা, তেতিয়া ভাৰতৰ দৰে প্ৰাথমিক স্বাস্থ্যখণ্ডৰ বাবেও হাহাকাৰ কৰা দেশত এনে মহামাৰী হ’লে কি হ’ব – সেই কথা ভাবিবলৈকে ভয় লগা। তথাপিও ক’ৰবাত এচেৰেঙা আশাৰ ৰেঙণি দেখা যায়। ভাৰতৰ দৰে দেশত ক’ৰনাৰ মৃত্যুদশা আৰম্ভ নৌ হওতেই বিদ্যালয়, পাব, ডিস্ক’, বিউটি পাৰ্লাৰ, চেলুন, সমাবেশ আদি বন্ধ কৰি দিয়া হৈছে। বিপৰীতে, বৃটেইনত কালিৰে পৰাহে (বোধহয় আজিৰেপৰা) পাৱ, ডিস্ক’, বিউটি পাৰ্লাৰ, চেলুন, নাইটক্লাব আদি বন্ধ কৰি দিয়া হৈছে। তেতিয়ালৈকে মৃত্যুৰ সংখ্যা ১০০ৰ ওপৰলৈ গৈছে। অৱশ্যে এই উদাহৰণে আমাৰ বাবে কিবা আশাৰ কথা কৈছেনে নাই, তাক এতিয়াই ন দি কব নোৱাৰি। ভাৰতত টেষ্ট কৰা নমুনাৰ সংখ্যা যথেষ্ট কম হৈছে বুলি কোৱাৰ দৰেই বৃটেইনৰ সাংবাদিকেও টেষ্ট কৰা নমুনাৰ সংখ্যা যথেষ্ট কম বুলি ৰিপৰ্টিং কৰিছে। ইপিনে, শেহতীয়াকৈ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰত মৃত্যুৰ হাৰ অতি বেছিকৈ বাঢ়িছে। ভাৰতত ডাক্তৰসকলে কৈছে যে, এয়া সমুদ্ৰৰ ওপৰেৰে উটি অহা আইচবাৰ্গৰ চকুৰে দেখা পোৱা সামান্য অংশটোহে, মূল বিভীষিকা কি হ’ব, আৰম্ভ হ’লে ক’ত শেষ হবগৈ তাক কোনেও ধাৰণা কৰিব পৰা নাই। হয়তো সংগোপনে আমি কব নোৱাৰাকৈয়ে তৃতীয় পৰ্যায়ত সোমাই পৰিছোঁহি।
এনে অৱস্থাত প্ৰধানমন্ত্ৰী জাঙৰীয়াই আহ্বান জনোৱা এদিনীয়া জনতাৰ কাৰ্ফিউ কাৰ্যসূচীলৈ ইতিবাচক সঁহাৰি জনাৱাটো আমাৰ প্ৰাথমিক কৰ্তব্য। প্ৰধানমন্ত্ৰী ডাঙৰীয়াই জনতাৰ কাৰ্ফিউ আহ্বান দিছে, কিন্তু জনসাধাৰণ আশ্বস্ত হ’বপৰাকৈ বিশেষ একো কথা কব পৰা নাই। আমাৰ দেশৰ স্বাস্থ্যখণ্ডৰ মান উন্নত নহয়। কিন্তু আমাৰ গাওঁবোৰত আশা কৰ্মী, অংগনৱাড়ী কৰ্মী আৰু গাওঁবুঢ়াসকলৰে গঠিত এটা সফল নেটৱৰ্কিঙৰ ব্যৱস্থা আছে। এই নেটৱৰ্কিং ব্যৱস্থাটো কাৰ্যকৰী কৰিলে বাহিৰত কৰ্মৰত যিসকলৰ ল’ৰা-ছোৱালী গাওঁবোৰলৈ উভতি আহিছে, তেওঁলোকৰ স্বাস্থ্যৰ দিশটোৰ ওপৰত নজৰ ৰাখি, কিবা সংকেত দেখা পালে পৰৱৰ্তী সময়ত ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰাটো নিশ্চয় অসুবিধা নহ’ব। হয়তো স্বাস্থ্য বিভাগে প্ৰশাসনৰ সহযোগত ইতিমধ্যেই তেনে ব্যৱস্থা লৈছে, টাস্ক ফ’ৰ্চ গঠন কৰিছে। দেশৰ ৰাইজে যে ‘লক ডাউন’ৰ বাবেও সাজু, সেই বাৰ্তা চ’ছিয়েল মিডিয়া যোগে চৰকাৰক জনাই আছে, মাথোন দৈনিক উপাৰ্জন নকৰিলে চলিব নোৱাৰাসকলৰ বাবে এই সময়চোৱাত চৰকাৰে ব্যৱস্থা লব লাগে। জনসাধাৰণে ইয়াতকৈনো বেছিকৈ কি কৰিব?

চৰকাৰে আজি নিশাৰপৰা সমগ্ৰ দেশত ২২ ঘণ্টাৰ বাবে ৰে’লসেৱা বাতিল কৰি দিয়াৰ কাৰ্যকো ইতিবাচক হিচাপেই লব লাগিব। চিকিৎসক আৰু চিকিৎসাকৰ্মীসকলৰ লগতে আন নানাধৰণৰ বৃত্তিত কাম কৰা যেনে সাংবাদিক, চাফাই কৰ্মীৰ দৰে লোকসকলেও এই সময়ত নিজৰ জীৱন বিপন্ন কৰি নিজৰ কৰ্তব্য সম্পাদন কৰিছে। কৰ’না মহামাৰীৰ দৰে সোঁচৰা ৰোগৰ সন্মুখত চিকিৎসক আৰু চিকিৎসা কৰ্মীসকলৰ লগতে এই সকলো লোকৰেই সুস্বাস্থ্যও আমাৰ কাম্য, আৰু সেই কামনাও আমি নিশ্চয়েই কৰিম।

21-03-2020

Sunday 15 March 2020

‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’- কিছু ৰোমন্থণ, আৰু নতুন কাৰ্যনিৰ্বাহকলৈ শুভেচ্ছাৰে




আমাৰ প্ৰজন্মৰ, অৰ্থাৎ নব্বৈৰ দশকত কাম আৰম্ভ কৰা গুৱাহাটীৰ সাংবাদিকসকলৰ বাবে আটাইতকৈ মৰমৰ অনুষ্ঠানটো হৈছে ‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’। কবলৈ গ’লে আমাৰ বাবে সাংবাদিকতাৰ অ আ ক খ শিকাৰ কমাৰশালো। সেই সময়ত সকলোবোৰ সংবাদমেল গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাৱত অনুষ্ঠিত হৈছিল। জ্যেষ্ঠ সাংবাদিকসকলে কিদৰে বুদ্ধিমত্তা আৰু প্ৰত্যুৎপন্নমতিতাৰে বিভিন প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰে-- সেইটো নতুনসকলৰ বাবে শিকিবলগীয়া কলা আছিল। সমুদ্ৰ গুপ্ত কাশ্যপ, প্ৰশান্ত ৰাজগুৰু, ৱাছৱীৰ হুছেইনৰ দৰে সাংবাদিকে অতি বিচক্ষণ আৰু কৌশলপূৰ্ণভাৱে প্ৰশ্নবোৰ সুধিছিল। সেই সময়ত দৈনিক জনমভূমি কাকতত কৰ্মৰত প্ৰশান্ত ৰাজগুৰুৱে সলসলীয়াকৈ, কৌতুকপূৰ্ণ ভাষাৰে আৰু নিৰ্ভীকভাৱে ইংৰাজীত যিদৰে প্ৰশ্ন কৰিছিল, তাক তৰুণসকলে পিছত বহি চাই ৰৈছিল। যিহেতু কোনোৱেই সংবাদিকতাৰ বিদ্যায়তানিক পাঠ লোৱা নাছিল, সেয়ে বিভিন্ন কিতাপ-পত্ৰ গোটাই পঢ়া-শুনা কৰাৰ লগে লগে এনেকুৱা সংবাদমেলবোৰতেই ন শিকাৰুসকলে শিকিবলগীয়া কথাবোৰ জানিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল।


তেতিয়া ‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’-এ সাংবাদিকৰ বাবে বৰ আকৰ্ষণীয় কাৰ্যসূচী হাতত লৈছিল।মহিলা সাংবাদিকৰ বাবেও তেনে কাৰ্যসূচী আছিল। ২০০০ চনত ‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’-এ অসমৰপৰা ছয়জনীয়া মহিলা সাংবাদিকৰ দল এটি চিক্কিমলৈ প্ৰেৰণ কৰিছিল, য’ত জ্যেষ্ঠ মহিলা সাংবাদিক জাহ্ণবী বৰুৱা, সবিতা লহকৰ, বৰ্তমানৰ অগ্ৰদূত কাকতৰ ছেমিম ছুলতানা আহমেদ, লুচী নেওগ আৰু দ্য নৰ্থ ইষ্ট কাকতৰ ৰশ্মি(উপাধিটো পাহৰিলোঁ) আৰু মই আছিলোঁ। সেই সময়ত চিক্কিম চৰকাৰে ৰাজ্যখনত পৰ্যটনৰ উন্নয়নৰ বাবে বিভিন্ন আঁচনি লৈছিল আৰু তেওঁলোকে অসমৰপৰা মহিলা সাংবাদিকৰ দল এটা আমন্ত্ৰণ কৰিছিল--এই উদ্দেশ্যেৰে যাতে, উভতি আহি অসমৰ কাকতে-পত্ৰই আমি ৰাজ্যখনৰ পৰ্যটনৰ সম্ভাৱনাবোৰৰ কথা লিখোঁ, যাৰ মাজেৰে অসমৰ মানুহ চিক্কিম ভ্ৰমণ বাবে আগ্ৰহী হৈ উঠে। এই কৌশলটো বিভিন্ন কাকতত বিজ্ঞাপন প্ৰদান কৰি খৰছ কৰা টকাতকৈ তেওঁলোকৰ বাবে বেছি উদ্ভাৱনী আছিল। সাতটাকৈ দিন ৰাজ্যখনৰ অপৰূপ সৌন্দৰ্যৰ মাজত কটাই আহি আমি হেঁপাহ পলুৱাই ৰাজ্যখনৰ বিষয়ে নিজৰ নিজৰ কাকত-আলোচনীত লিখিছিলোঁ। এই কথাবোৰ আমাৰ দৰে শিকাৰুৰ বাবে বৰ উৎসাহজনক আছিল।


২০০৩-০৪ চনত মই ফ্ৰিলেন্স সাংবাদিকতা কৰাৰ বাবে সিদ্ধান্ত লৈছিলোঁ। দৈনিক ৰিপৰ্টিঙতকৈ ক্ষেত্ৰলৈ গৈ বিস্তৃত অধ্যয়নৰ মাজেৰে সমান্তৰালভাৱে সৃষ্টিশীল কামবোৰ কৰি যোৱাৰ বাবে থকা হেঁপাহৰ বাবেই এই সিদ্ধান্ত লৈছিলোঁ। এনেকৈ সিদ্ধান্ত লোৱাৰ বেলিকা সেই সময়ৰ ‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’ৰ সম্পাদক নৱ ঠাকুৰীয়াৰ কাম-কাজেও প্ৰেৰণা দিছিল। ফ্ৰিলেন্স সাংবাদিক হিচাপে তেখেতেও মিডিয়া ফেল’শ্বিপ লাভ কৰি লোভনীয় আৰু বিস্তৃত প্ৰতিবেদনবোৰ প্ৰকাশ কৰি আামাৰ সন্মুখত ফ্ৰিলেন্স সাংবাদিকতাৰ এখন নতুন সম্ভাৱনীয়তাৰ দুৱাৰ মেলি ধৰিছিল। তেতিয়াৰেপৰা এতিয়ালৈকে ন-টাকৈ মিডিয়া ফেল’শ্বিপ লাভ, বিভিন্ন আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় এছাইনমেণ্টত কাম কৰা সুযোগ পোৱাৰ লগতে অসমৰ অস্ত্ৰ-সংঘাত, পৰিবেশ সম্পৰ্কীয় আৰু অস্ত্ৰ সংঘাতৰ সময়ত নাৰীসকলৰ অৱস্থা সম্পৰ্কীয় প্ৰতিবেদনবোৰে তিনিবাৰকৈ ৰাষ্ট্ৰীয়ভাৱে স্বীকৃতি লাভ কৰিছে। এজন সাংবাদিক হিচাপে এই কামবোৰ কৰি মই গৌৰৱাম্বিত। সমান্তৰালভাৱে, এই ক্ষেত্ৰ অধ্যয়নবোৰেই সৃষ্টিশীল সাহিত্যৰো উৰ্বৰ ভূমি হৈ উঠিছে। মোৰ ‘জেৰেই হাগ্ৰামায়া গাব’ নামৰ উপন্যাসখন দৰাচলতে বড়োসকলৰ বসতিভূমিৰ নব্বৈৰ দশকৰ অস্ত্ৰ সংঘাতৰ এক ক্ৰিয়েটিভ ডকুমেণ্টেশ্যনহে। সাহিত্য অকাডেমীৰ সন্মানীয় আলোচনীটো অস্ত্ৰ-সংঘাতৰ গল্পই স্থান পাইছে। ক্ষেত্ৰবোৰত ফেল’শ্বিপৰ কাম কৰাৰ সমান্তৰালভাৱে সৃষ্টিশীল কামৰ বাবেও সমল গোটাওঁ।

২০১৩ চনত চি-নে’চ (C-NES) আৰু আই ইউ চি এন (IUCN)–এ যুটীয়াভাৱে ভাৰত আৰু বাংলাদেশৰ ছয়জনকৈ  সাংবাদিকক নিজৰ নিজৰ দেশৰ  চৰ অঞ্চললৈ গৈ জলবায়ু পৰিবৰ্তন সম্পৰ্কীয় এলানি প্ৰতিবেদন প্ৰস্তুত কৰাৰ সুযোগ দিছিল। সময়মতে কাম জমা দিয়াৰ পিছত তেওঁলোকে বেংকক অনুষ্ঠিত কৰা ‘ইণ্ডিয়া-বাংলাদেশ ৱাটাৰ ডয়লগ’ সম্পৰ্কীয় এখন আলোচনাচক্ৰত এখন পেপাৰ দিয়াৰ সুযোগ দিয়ে। নিশাৰ বিমানত বেংককলৈ গৈ পঞ্চতাৰকাযুক্ত হোটেলত উঠাৰ পিছত পুৱা ন-বজাত দুদিনীয়া চেমিনাৰৰ প্ৰথমখন চেমিনাৰ পেপাৰেই দিবলগীয়া হ’ল। অলপ নাৰ্ভাছ হলেও সাংবাদিক হিচাপে এইটো মোৰ বাবে বৰ গৌৰৱৰ কথা আছিল। অসমৰ চৰ এলেকাবোৰৰ লগতে তাত বাস কৰা লোকসকলৰ ওপৰত ৪৫ মিনিট সময়ৰ এটা পাৱাৰ পইণ্ট প্ৰেজেণ্টেশ্যন দিছিলোঁ। এই পাৱাৰ পইণ্ট প্ৰেজেণ্টেশ্যনটোৰ তথ্যবোৰ পৰৱৰ্তী সময়ৰ বিশেষজ্ঞ বক্তাসকলে ৰেফাৰেন্সত ব্যৱহাৰ কৰিছিল। এই কথাটোৱে মোক সেই সময়ত একধৰণে সাহস দিছিল, আজিও দিয়ে। এয়া এক অনন্য অভিজ্ঞতা।

‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’ আছিল আমাৰ এই কামবোৰ শিকাৰ কঠিয়াতলী। সাংবাদিকৰ প্ৰধান কামটোৱেই হৈছে প্ৰশ্ন সোধা, সংশ্লিষ্ট পক্ষৰপৰা শ্ৰুতলিপি লোৱা নহয়। কিন্তু কেৱল প্ৰশ্ন সুধিলেই নহ’ব- লুকাই থকা (বা ৰাখিব খোজা) সত্যৰ স্বৰূপ উদঘাটনো কৰিব পাৰিব লাগিব। প্ৰশ্নবোৰ কিদৰে পৰিকল্পনা কৰা হ’ব, আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত কিদৰে সোধা হ’ব—তাক অনুশীলন কৰাটো এজন সাংবাদিকৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় কথা। এজন সাংবাদিকে প্ৰায় সকলোবোৰ বিষয়তে নুন্যতম জ্ঞান আহৰণ কৰাটো বাঞ্চণীয় কথা হৈ পৰে। ফলত বিভিন্ন দিশত অধ্যয়ন কৰিবলৈ তেওঁ বাধ্য। এটা সময়ত ‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’ৰ মজিয়াত ইয়াৰ অনুশীলণ আছিল। জ্যেষ্ঠৰপৰা কনিষ্ঠলৈ সেই অনুশীলণ প্ৰৱাহিত হৈছিল।

২০১১ চনত চিক্কিমত এক প্ৰসংয়কৰী ভূমিকম্প হয়। এই ভূমিকম্পৰ পৰৱৰ্তী সময়ত  হোৱা বিভিন্ন প্ৰভাৱ সম্পৰ্কে অধ্যয়ন কৰিবলৈ এটা মিডিয়া ফেল’শ্বিপ পাওঁ। হ’মষ্টে’ ব্যৱস্থাৰে ১৫ টা দিন তাত থকাটো বাধ্যতামূলক আছিল। নৰ্থ চিক্কিমৰ লাচেন, লাচুন, জংগুৰ দৰে সৰ্বাধিক ক্ষতিগ্ৰস্ত আৰু ৰাজ্যখনৰ ভাৰত-চীন সীমান্তৰ স্পৰ্শকাতৰ এলেকাবোৰত থাকিবলৈ গৃহবিভাগৰ বিশেষ অনুমতিৰ প্ৰয়োজন হৈছিল। এই অনুমতিৰ বাবে আবেদন কৰি ‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’ৰ আইডেনটিটি কাৰ্ডখন লৈ কামত নামি গ’লোঁ। গৃহবিভাগৰ অনুমতিৰ কাগজ-পত্ৰ নাথাকিলেও কামত বিশেষ একো অসুবিধা ন’হল। সকলোৱেই সহযোগিতা কৰিলে। অৱশেষত ফেল’শ্বিপ সম্পূৰ্ণ কৰি সকলো প্ৰতিবেদন লিখাৰ লগতে কাম-কাজৰ চুড়ান্ত প্ৰতিবেদনো দাখিল কৰাৰ অন্ততঃ গৃহবিভাগৰ অনুমতি পত্ৰ (আবেদন কৰাৰপৰা দুমাহৰ পিছত) আহি হাতত পৰিলহি। অথচ, তেতিয়ালৈকে তাৰ প্ৰয়োজন শেষ হৈ গৈছিল। ‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’ৰ সদস্য এজনক ৰাজ্যৰ বাহিৰৰ মানুহে কিদৰে সন্মানৰ চকুৰে চায়, সমীহ আৰু বিশ্বাসো কৰে – এয়াই তাৰ উদাহৰণ।  

এইদৰেই আমি সকলোৱেই নিজৰ নিজৰ কৰ্মক্ষেত্ৰত আগুৱাই গ’লোঁ যদিও ‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’ ক’ৰবাত গেঠেলা মাৰিলে। সময়মতে নিৰ্বাচন অনুষ্ঠিত কৰি নতুন প্ৰজন্মৰ হাতত দায়িত্ব গতাই দিব নোৱাৰাটোৱেই আছিল মূল বেমাৰ। মূল বেমাৰৰ লগত আনুষংগিক বহুত বেমাৰে বাটত লগ ধৰিলে। আমি অসহায় হৈ চাই থাকিবলগীয়া হোৱাৰ বাহিৰে উপায় নাছিল। এটা সময়ত এনেকুৱা হ’লগৈ যে, ‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’ৰ চৌহদলৈ সোমাবলৈকে অনীহা হ’ল। আমাৰ সকলোৰে মৰমৰ এই অনুষ্ঠানটোৰ এই জঠৰতা আমাৰ সকলোৰে বাবে এক বেদনাৰ দৰে আছিল। অৱশেষত এদল তৰুণ সাংবাদিকেই আগুৱাই আহিল। সকলো জঠৰতা আঁতৰাই, এখন আইনী যুদ্ধত জয় লাভ কৰি, ১৭ বছৰৰ অন্ততঃ নিৰ্বাচনৰ মাজেৰে আজি এদল তৰুণ সাংবাদিকে কাৰ্যভাৰ হাতত লৈছে। তেওঁলোকলৈ শুভেচ্ছা জনোৱাৰ লগতে অনুষ্ঠানটোত এতিয়াও থকা আসোঁৱাহবোৰ আঁতৰাই, স্বচ্ছ কাম-কাজৰ মাজেৰে  নতুন আৰু গতিশীল ৰূপত ইয়াক গঢ় দিব বুলি আশা ৰাখিছোঁ। ‘গুৱাহাটী প্ৰেছ ক্লাব’ সদায়েই নীতিনিষ্ঠ সাংবাদিক গঢ়াৰ কমাৰশাল হৈ ৰওক, তাকেই আশা কৰিছোঁ।

(ফটোসমূহ বিভিন্ন সাংবাদিক বন্ধুৰ সংগ্ৰহ) 

15/03/2020