Dramatization of literary
works: Padmapriya, Bindu, Bhograj Aru Janokir Kothare is a successful
experiment in Assamese theatre
Words do travel. Spoken
words mostly travel from mouth to mouth, while written words may travel from
book to book and from one reader to another. Meaningful literary words,
however, have multiple wings to make their voyage in various forms, mediums to
shape diversified contents in the universe of creativity. At times they may
travel from the world of fiction to different form of art and undergo
metamorphosis into a new creation.
In an innovative attempt,
a few short stories of Indian literature have made their voyage to the field of
drama in the curated hands of noted theatre personality of Assam, Robijita
Gogoi, who has edited the Padmapriya, Bindu, Bhograj Aru Janokir Kothare, a
collection of five dramatization of stories with different flavour and
substances, recently published by Jirsong Theatre Publication, Guwahati.
The collection of
dramatizations include, (1) Devipeethaor Tez, the dramatization of Mamoni
Raisom Goswami’s celebrated short story with the same name; (2) Jatra Subha
Haok, derived from two short stories-“Na Jane Kohi Besh Mey” by Phaniswar Nath
Renu and “Sukh-Dukh” by Pranjal Sharma Basistha, (3) Neota Nirman from Hay,
written by Assamese short-story writer and playwright Mahendra Borthakur, (4)
Iti Mrinalini, the dramatization of Rabindranath Tagore’s celebrated short
story “Streer Patra”, and (5) Baduli from the original short story with the
same name written by eminent writer Anuradha Sarma Pujari.
Of these, Robijita Gogoi
herself completed dramatization of “Devipeethar Tej”, “Jatra Subha Haok” and
“Iti Mrinalini”. The dramatization of “Baduli” is by Pankaj Jyoti Bhuyan, while
Neota Nirman is a joint effort of Robijita Gogoi and Mrinal Jyoti Goswami.
This attempt of extension
from literature to the field of performing art is, however, an intense effort.
Robijita and two other theatre personalities have portrayed unique expertise in
using language as a tool to keep originality of the literary essence, while
doing the dramatization part of the work. Dialogues with different tone and
flavour to express different temperament plays a significant role to translate
the substance. The dual efforts of making the drama content interesting for a
larger audience while keeping the literary sense unscathed, are indeed
difficult tasks as contents of original literary works are of diversified
tastes.
For example, both
Devipeethar Tej and Iti Mrinalini are set on the backdrop of the protagonists
with indomitable spirit to break barriers of patriarchal norms of the society.
The two female protagonists of both drama question patriarchy by their action. Here
dialogues with intense thought and meaning plays the most vital role. The
original tone and flavour of literary work is omnipresent in the drama version
of both “Devipeethar Tej” and “Iti Mrinalini”.
Baduli is set on the
temperament of typical mentality of a worthless and ambitious lady without
substance, who ironically happens to be the wife of a senior police officer.
Unlike Devipeethar Tej and Iti Mrinalini, the language construct in Baduli is
on farce and satire to enthral the audience. The dialogue of this drama is full
of wit, humour, and irony.
Again, Jatra Subha Haok
is set on conversation among few co-travellers who take part in light
conversation in a bogie of a running train. These travellers belong to
different communities and speak different languages. However, inside the bogie,
they speak in a communicative language with a typical accent of their own
languages. These co-travellers have their different experiences of life which
unfold in their conversation. A poet, who believes in daily horoscopes and love
to act accordingly, is the key protagonist of the drama. Apart from setting the
drama on the backdrop of a running train-bogie, which seems interesting and
innovative, the multi-lingual structure of the novel is also one of the
prominent features to draw immediate attention of intelligent audience.
Neota Nirman is set on
the concept of run for your life in a competitive world and obviously dialogue
is playing a significant role to translate the original short story into an
interesting drama.
The collection is
important as it marks a coordinated effort of giving literature an extended
form and to take literary work of leading writers to a wider audience. The
effort encompasses transcending language boundaries of Assamese literature,
which is also a laudable task in contemporary literature of theatre.
Picking up fiction with
different temperament and taste, is another important aspect of the collection,
which speaks volume about the passion of Rabijita Gogoi to experiment on stage
with vivid ideas and thought. The Padmapriya, Bindu, Bhograj Aru Janokir
Kothare is a successful experimentation of dramatization of literary works.
Ratna Bharali Talukdar
www.nezine.com
পদ্মাপ্ৰিয়া, বিন্দু, ভোগৰাজ আৰু জানকীৰ কথাৰে —এমুঠি
ভাৰতীয় গল্পৰ মঞ্চ অভিযোজনাৰ সফল প্ৰয়াস
শব্দই ভ্ৰমণ
কৰে। কথিত শব্দই মানুহৰ মুখে মুখে ভ্ৰমণ কৰে। লিখিত শব্দই ভ্ৰমণ কৰিব পাৰে কিতাপৰ
পৰা কিতাপলৈ, এজন পঢ়ুৱৈৰপৰা আন এজন পঢ়ুৱৈলৈ। গভীৰ
অৰ্থব্যঞ্জক শব্দই আকৌ ডেউকা লগাই লয়, বিভিন্ন মাধ্যমেৰে
কলাৰ অলেখ মাধ্যমলৈ বিয়পি যাবলৈ। কেতিয়াবা শব্দই গল্প-সাহিত্যৰ নিৰ্দ্ধাৰিত আৱৰ্ত
পাৰ হৈ নাটকৰ পৃথিৱীলৈ গুচি যায়।
এনেকৈয়ে ভাৰতীয়
সাহিত্যৰ এমুঠি চুটিগল্পই সাহিত্যৰ পৰা যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিছে নাটকৰ জগতলৈ--বিশিষ্ট
নাট্যকাৰ ৰবিজিতা গগৈৰ সম্পাদনাত আৰু জিৰছং থিয়েটাৰ প্ৰকাশনৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত
পদ্মাপ্ৰিয়া, বিন্দু, ভোগৰাজ আৰু
জানকীৰ কথাৰে’ শীৰ্ষক নাট্যসংকলনৰ মাজেৰে, য’ত ভাৰতীয়
সাহিত্যজগতৰ ভিন্ন সোৱাদৰ গল্পৰপৰা তুলি অনা পাঁচখন নাটকৰ সোৱাদে প্ৰাণ পাই উঠিছে।
এই নাটককেইখন
হৈছে-(১) মামনি ৰয়ছম গোস্বামীৰ একে নামৰ গল্পৰপৰা তুলি অনা ‘দেৱীপীঠৰ তেজ’, (২)ফণিশ্বৰ নাথ ৰেণুৰ ‘না জানে ক’হি বেশ মে” আৰু প্ৰাঞ্জল
শৰ্মা বশিষ্ঠৰ সুখ-দুখ’ৰ আধাৰত ‘যাত্ৰা শুভ হওক’, (৩)
সাহিত্যিক আৰু নাট্যকাৰ মহেন্দ্ৰ বৰঠাকুৰৰ ‘হায়’ নামৰ গল্পৰ আধাৰত ‘নেওতা নিৰ্মাণ’,
(৪) ৰবীন্দ্ৰ নাথ ঠাকুৰৰ বিখ্যাত গল্প স্ত্ৰীৰৰ -পত্ৰ’ৰ আধাৰত ‘ইতি
মৃণালিনী’ আৰু (৫) অনুৰাধা শৰ্মা পূজাৰীৰ ‘বাদুলি’ গল্পৰ আধাৰত একে নামৰ অভিযোজনা
‘বাদুলি’ ।
ইয়াৰে ভিতৰত
ৰবিজিতা গগৈয়ে নিজেই ‘দেৱীপীঠৰ তেজ’, ‘যাত্ৰা
শুভ হওক’, আৰু ‘ইতি মৃণালিনী’ৰ নাট্যৰূপ দিছে। ‘বাদুলি’ৰ
নাট্যৰূপ পংকজ জ্যোতি ভূঞাৰ। ‘নেওতা নিৰ্মাণ’ৰ নাট্যৰূপ ৰবিজিতা গগৈ আৰু মৃণাল
জ্যোতি গোস্বামীৰ।
গল্পৰপৰা পাখি
মেলি নাটকৰ দৰে পৰিবেশ্য কলাৰ ক্ষেত্ৰখনলৈ কঢ়িয়াই নিয়াৰ এই প্ৰচেষ্টাৰ গভীৰতা
আছে। ইয়াত মূল সাহিত্যৰ যি ব্যঞ্জনা তাক অক্ষুণ্ণ ৰাখিবলৈ ৰবিজিতা গগৈ আৰু আন দুজন
নাট্যকাৰে নাটকীয় উপস্থাপনাত ‘ভাষা’ক এক সঁজুলি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰাৰ ওপৰতে বিশেষ
গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। সেইবাবেই বিভিন্ন মেজাজৰ নাটকেইখনত ভিন্ন সোৱাদৰ সংলাপে বিশেষ
ভূমিকা পালন কৰিছে বিষয়বস্তুৰ সাৰভাগ বৃহৎ দৰ্শকৰ সন্মুখলৈ লৈ যোৱাত। নাটকীয়তা
অক্ষুণ্ণ ৰক্ষা কৰাৰ সমান্তৰালভাৱে সাহিত্যিক ৰসো অক্ষুণ্ণ ৰাখিবলৈ কৰা প্ৰচেষ্টা
তেনেই সহজ নহয় বুলিয়ে কব লাগিব, কিয়নো
গল্পসমূহৰ মূল বিষয়সমূহ ভিন্ন সোৱাদৰ।
উদাহৰণ স্বৰূপে, ‘দেৱীপীঠৰ তেজ’ আৰু ‘ইতি মৃণালিনী’ৰ প্ৰেক্ষা এনে পৃষ্ঠত আছে,
য’ত কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰই সমাজৰ পিতৃতান্ত্ৰিক পৰম্পৰাক সৰ্বতোপ্ৰকাৰে
কঠোৰ প্ৰত্যাহ্বান জনাইছে। দুয়োখন নাটকৰ কেন্দ্ৰীয় নাৰী চৰিত্ৰই তেওঁলোকৰ কাৰ্যৰ
মাজেৰে পিতৃতন্ত্ৰৰ প্ৰতি প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিছে। দুয়োখন নাটকত সংলাপ অতি গভীৰ আৰু
অৰ্থব্যঞ্জক, যি নাট দুখনিক নাট্য-সাহিত্য ৰূপেও অনন্য
মাত্ৰা প্ৰদান কৰিছে। ‘দেৱীপীঠৰ তেজ’ আৰু ‘ইতি মৃণালিনী’ নাটকত মূল সাহিত্যৰ যি
শক্তিশালী আবেদন সেয়া পুৰামাত্ৰাই উপস্থিত।
সেইদৰে
‘বাদুলি’ হৈছে নিৰ্বোধ, অন্তঃসাৰশূন্য আৰু উচ্চাকাংক্ষী
এগৰাকী মহিলাৰ কাহিনী, যি ঘটনাক্ৰমে উচ্চপদস্থ আৰক্ষী বিষয়াৰ
পত্নী। ‘দেৱীপীঠৰ তেজ’ আৰু ‘ইতি মৃণালিনী’ৰ বিপৰীতে ইয়াত ভাষাৰ নিৰ্মাণ প্ৰহসন আৰু
ব্যংগৰ পৃষ্ঠত গঠন কৰা হৈছে, যাতে সি সহজতে দৰ্শকৰ অন্তৰ
স্পৰ্শ কৰে। স্বভাৱিকতে নাটকৰ সংলাপ হাস্য,ব্যংগ, প্ৰহসনেৰে ভৰা।
সেইদৰে ‘যাত্ৰা
শুভ হওক’ নাটকত কাহিনী চলি থকা ৰেলৰ ডবা এটাত যাত্ৰিক হিচাপে ভ্ৰমণ কৰা কিছু
কথা-বতৰাৰ মাজেৰে আগবাঢ়ে্। তেওঁলোক ভিন্নভাষী, হলেও
সকলোৱে বুজি পাব পৰা ভাষা এটাৰে নিজৰ নিজৰ ভাষিক উচ্চাৰণৰ মাজেৰে কথা-বতৰাত অংশ
লয়। কথা-বতৰাৰ মাজে মাজে তেওঁলোকৰ জীৱনৰ বিভিন্ন অভিজ্ঞতা ওলাই পৰে। দৈনন্দিন
ৰাশিফল বিশ্বাস কৰা আৰু সেইমতে চলা কবি এজন নাটকৰ কেন্দ্ৰীয় চৰিত্ৰ। চলন্ত ৰেলৰ
ডবাৰ ভিতৰত নাটকৰ কাহিনীৰ প্ৰেক্ষা তৈয়াৰ কৰাটোতেই উদ্ভাৱনীৰ পৰিচয় আছে, তাতেই আকৌ বহুভাষিক চৰিত্ৰবোৰে বুদ্দিদ্বীপ্ত দৰ্শকক এক সুকীয়া আমেজ দি
যায়।
‘নেওতা-নিৰ্মাণ’-এ
কৈছে প্ৰতিযোগিতামুখী পৃথিৱীত মানুহৰ জীৱনৰ দৌৰৰ কথা। ইয়াতো সংলাপ এক বিশেষ ধৰণে
নিৰ্মাণ কৰা হৈছে, যাতে দৰ্শকে নাট্য-উপভোগৰ এক ভিন্ন মেজাজ
লাভ কৰিব পাৰে।
নাট্য-সংকলনটোৰ
মাজেৰে সাহিত্যৰ এক সম্প্ৰসাৰিত ৰূপ দি ভাৰতীয় সাহিত্যৰ প্ৰসিদ্ধ সাহিত্যিক
কেইজনমানৰ সাহিত্যকৰ্মক বহলভিত্তিক অধিক দৰ্শকৰ মাজলৈ নিয়াৰ যি সংহতিমূলক প্ৰয়াস
কৰা হৈছে, সেয়া প্ৰশংসাৰ যোগ্য। অসমীয়া সাহিত্য আৰু ভাষাৰ পৰিধি অতিক্ৰম
কৰি সমসাময়িক ভাৰতীয় সাহিত্যৰ গল্পক সামৰি লব পৰাটোও ৰবিজিতা গগৈৰ আন এক কৃতিত্ব।
সেইদৰেই, লঘূ-গুৰু বিষয় সামৰি ভিন্ন মেজাজৰ গল্প সামৰি লোৱাৰ কামটোকো
সাধুবাদ দিব লাগিব। এনে প্ৰয়াসে যি অসমৰ এগৰাকী প্ৰসিদ্ধ নাট্যকাৰ ৰবিজিতা গগৈয়ে
মঞ্চত ভিন্ন দৰ্শন আৰু ভাৱনাৰ সম্পৰীক্ষা কৰিব খোজা প্ৰচেষ্টাৰ বিষয়েই জানিবলৈ
দিয়ে। স্বভাৱিকতেই পদ্মাপ্ৰিয়া, বিন্দু, ভোগৰাজ আৰু জানকীৰ কথাৰে —এমুঠি ভাৰতীয় গল্পৰ মঞ্চ অভিযোজনাৰ সফল প্ৰয়াস।
ৰত্না ভৰালী তালুকদাৰ
www.nezine.com
