Thursday, 2 May 2019

ৰাষ্ট্ৰীয় খাদ্য সন্মিলনৰ আহ্বান -- জৈৱিক কৃষি গণ- অভ্যাসত পৰিণত কৰক



দেশ এখনৰ স্বাস্থ্য  নিৰ্ভৰ কৰে দেশৰ মানুহৰ  স্বাস্থ্যৰ ওপৰত এক সুষম খাদ্যাভ্যাসেই  দেশৰ মানুহৰ প্ৰকৃত সম্পদ,  স্বাস্থ্যৰ  আধাৰ  কিন্তু  ভাৰতৰ  দৰে এখন দেশ,  যি  খাদ্যৰ  বিচিত্ৰতাৰ  বাবেই   বিখ্যাত, তেনে এক  দেশত  আটাইতকৈ  কম  প্ৰাধান্য পোৱা  দিশটোৱেই  হৈছে  দেশৰ  মানুহৰ  বাবে এক সুষম  খাদ্যাভাস   


খাদ্যাভাসৰ কথা কবলৈ যাওতে  আমি   আমাৰ পৰম্পৰাগত  কৃষিব্যৱস্থা,  কৃষিত প্ৰয়োগ কৰা  কীটনাশকৰ  ব্যৱস্থাপনা,  এক   শক্তিশালী  কীটনাশক  ব্যৱস্থাপনা  আইনৰ প্ৰয়োজনীয়তা,  জৈৱিক কৃষিকাৰ্য  এক  অভ্যাসলৈ পৰিণত   কৰিব পাৰিনে নোৱাৰি -- এই  প্ৰশ্নবোৰ যিদৰে সাঙোৰ খাই থাকে, সেইদৰে  সাঙোৰ খাই থাকে  জীৱন ধাৰণৰ  লগে লগে  সলনি হৈ  পৰা  আমাৰ পাকঘৰবোৰৰ চৰিত্ৰগত  বিশ্লেষণো  অথচ  এই সকলোবোৰ দিশ একেখন মঞ্চত আলোচনা কৰাটো  এক  কঠিন কাম  

যোৱা  মাৰ্চ মাহৰ ১৫ তাৰিখে  চেণ্টাৰ ফৰ  চায়েন্স এণ্ড এনভাইৰণমেণ্টৰদ্বাৰা   (চি এচ ) নতুন দিল্লীত  অনুষ্ঠিত  হোৱা  খাদ্য সম্পৰ্কীয়  ৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনত  এনে  বহুতো  দিশৰ ওপৰত  আলোকপাত কৰা  হয়  সন্মিলনত  সত্তৰৰ দশকতে  আৰম্ভ  কৰা  শ্ৰীলংকাৰ  জৈৱিক কৃষিৰ  অভিজ্ঞতাৰপৰা আৰম্ভ কৰি,  আকুপাংচাৰ চিকিৎসা পদ্ধতিৰপৰা  অনুপ্ৰাণিত হৈ  ভাৰতৰ সুৰেশ দেশাই নামৰ  জৈৱিক কৃষকগৰাকীয়ে  সম্পৰীক্ষামূলকভাৱে   'ৰ্টি-পাংচাৰ  পদ্ধতিৰে  কিদৰে  গছৰ বিভিন্ন ৰোগৰ নিৰাময়ৰ লগতে   কম পৰিসৰৰ মাটিত খেতিৰ পৰিমাণ তিনিগুণলৈকে বৃদ্ধি কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে,  তাৰ এক আকৰ্ষণীয়  বিৱৰণী দাঙি ধৰে   সন্মিলনত  সমান্তৰালভাৱে তিনিটাকৈ, অৰ্থাৎ  মুঠতে ছখন  অধিবেশনত  খাদ্য আৰু খাদ্য-সম্পৰ্কীয়  বিভিন্ন  দিশৰ  ওপৰত  আলোকপাত কৰা হয়

সন্মিলন মুকলি কৰি  চি এচ -  সঞ্চালকপ্ৰধান সুনীতা নাৰায়নে কয় যে, “খাদ্যৰ  সৈতে  পুষ্টি,  প্ৰকৃতি  আৰু   জীৱিকাৰ প্ৰশ্ন জড়িত হৈ  আছে  আমাক এক  কঠোৰ নীতিৰ  আৱশ্যক, যাতে আমি ৰয়াসনিক পদাৰ্থৰ লগতে  আমাৰ খাদ্যৰ ওপৰত কীটনাশক  আৰু এণ্টিবায়'টিকৰ প্ৰৱেশ ৰোধ কৰিব  পাৰোঁ, আৰু  নিজকে  অতি বেছি পৰিমাণে  চৰ্বি,  শৰ্কৰা   আৰু  নিমখৰপৰা নিৰাপদে  ৰাখিব  পাৰোঁ  

আধুনিকতাৰ  লগে লগে আমাৰ নগৰীয়া   পাকঘৰবোৰলৈ   অহা পৰিবৰ্তনসমূহৰ বিষয়ে উল্লেখ কৰি তেওঁ  কয় যে,  আধুনিক  জীৱনৰ   ব্যস্ততা  আৰু  মহিলাসকলে  চাকৰি কৰাৰ  অজুহাতত বিশেষকৈ নগৰৰ  পাকঘৰবোৰ বজাৰত সহজতে উপলব্ধ  অত্যধিক  চৰ্বি, শৰ্কৰা,   নিমখেৰে সমৃদ্ধ আৰু  ইতিমধ্যেই  তৈয়াৰ  হৈ  পেকেটত সোমাই থকা  খাদ্যৰে ভৰি  পৰিছে,  যিটো  দেশৰ মানুহৰ  স্বাস্থ্যৰ  বাবে  ভয়ানক  এই সন্দৰ্ভত    প্ৰচলিত কিছুমান  মৌখিক  বিৱৰণী   সলনি  ৰাৰ  সময় আহি  পৰিছে  বুলিও  তেখেতে উল্লেখ কৰে উদাহৰণস্বৰূপে  নাৰীবাদীসকলে  প্ৰায়েই কয় যে -- “নাৰীয়ে পাকঘৰৰপৰা ওলাই আহি  কাম কৰিব লাগে  কিন্তু  পৰিৱৰ্তিত পৰিবেশত নাৰীয়ে কাম কৰাৰ পক্ষে মত পোষণ কৰাৰ সমান্তৰালভাৱে   পুৰুষেও  নাৰীৰ দৰেই  ৰন্ধা-বঢ়া  কৰা উচিত'  বুলিও  কোৱাৰ সময় আহি  পৰিছে  

তেখেতে  কয় যে,  পুৰষে ৰন্ধা - বঢ়াৰ কামটোত  ঘৰৰ নাৰীগৰাকীক  সহায়ৰ  হাত আগবঢ়ালে   পাকঘৰলৈ বজাৰৰ তৈয়াৰী খাদ্য অবাধে  সোমাই  আহি  পৰিয়ালৰ স্বাস্থ্য অপকাৰ  হব পৰা পৰস্থিতিৰ বহুপৰিমাণে  অৱসান '   বহুক্ষেত্ৰত পুৰুষ এজনে ৰন্ধা- বঢ়া কৰাৰ  কামটো বেয়া নাপালেও আমাৰ  প্ৰচলিত  মৌখিক  বিৱৰণীত  পাকঘৰৰ কাম কেৱল মহিলাৰ বাবেই বুলি বিবেচিত হৈ থকাৰ বাবেই পুৰুষে  হাতত  সময় থাকিলেও  পাকঘৰলৈ নোসোমায় আকৌ,  নগৰ এলেকাৰ  বহুতো  কৰ্মৰত  নাৰীয়ে  আজিকালি  পাকঘৰৰ কাম  কৰাটোক হেয় বুলি বিবেচনা কৰে  ফলত গোটেই   পৰিয়ালটো পুষ্টিকৰ  আৰু সুষম  খাদ্যগ্ৰহণৰ পৰা বঞ্চিত হয়

সন্মিলনৰ সমল ব্যক্তি হিচাপে অংশ গ্ৰহণ  কৰি শ্ৰীলংকাৰপৰা  অহা  আৰু  এডিনবাৰ্গ বিশ্ববিদ্যালয়ৰপাব্লিক হেলথ  এণ্ড ক্লিনিকেল ৰিচাৰ্ছ ফেল' আয়ানথি  কুৰুনাৰাথনেই   সত্তৰৰ দশকতে  শ্ৰীলংকাত আৰম্ভ কৰা জৈৱিক কৃষি পদ্ধতিৰ লগতে  প্ৰথম শ্ৰেণীৰ কীটনাশক বন্ধ কৰাৰ  পৰৱৰ্তী সময়ৰ  কৃষিৰ  সাফল্যৰ বিৱৰণী   দাঙি ধৰে তেখেতে কয় যে, শ্ৰীলংকাৰ  দশকৰ পিছত দশক জোৰা  জৈৱিক কৃষি পদ্ধতিৰ সাফল্যই প্ৰমাণ কৰিছে যে, জৈৱিক  কৃষি পদ্ধতিৰে কৰা খেতি আৰু ৰসায়নিক সাৰ তথা কীটনাশক প্ৰয়োগ কৰি কৰা কৃষি-পদ্ধতিৰ খৰছ সমান।  

তেখেতে কয় যে,  শ্ৰীলংকাত প্ৰথম শ্ৰেণীৰ   কীটনাশক  সত্তৰৰ দশকতে বন্ধ কৰি দিয়া হৈছে।  এইক্ষেত্ৰত মন কৰিবলগীয়া কথাটো হ'ল যে, ভাৰতত প্ৰথমশ্ৰেণীৰ কীটনাশক এতিয়াও চলি আছে । কৃষিক্ষেত্ৰত এইবোৰ   জধে-মধে  প্ৰয়োগ কৰাৰ বিষময় ফলৰ উপৰিও  ভাৰতত প্ৰতি বছৰে আত্মহত্যাৰ প্ৰৱণতা থকা  হতাশাগ্ৰস্ত  বহুলোকে বছৰি  এনে কীটনাশক  সেৱন কৰিয়েই   মৃত্যুমুখত পৰে। কিন্তু ২০১৪ চনৰপৰা  নেচনেল ক্ৰাইম ৰেকৰ্ড ব্যুৰোত এনে লোকৰ তথ্য সন্নিবিষ্ট কৰাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় শিতান এটা নৰখাৰ বাবেই এনেদৰে মৃত্যুমুখত পৰা লোকৰ তথ্য বৰ্তমানে পাবলৈ নাই। 

কৃষিত  কীটনাশক  দ্ৰব্যৰ লগতে মানুহে  আহাৰ হিচাপে গ্ৰহণ  কৰা  পশু-পক্ষীৰ ক্ষেত্ৰত জধে-মধে প্ৰয়োগ কৰা এণ্টিবায়'টিকৰ  প্ৰয়োগেও খাদ্যৰ ওপৰত বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলাইছে। সমগ্ৰ ভাৰতৰ   কৃষিৰ ক্ষেত্ৰত কীটনাশক প্ৰয়োগ কৰাৰ ক্ষেত্ৰতেই হওক, অথবা মানুহে ভক্ষ হিচাপে গ্ৰহণ কৰা পশু- পক্ষীৰ (ব্ৰয়লাৰ কুকুৰা, গৰু, ছাগলী), অথবা  গাখীৰ হিচাপে গ্ৰহণ কৰা পশুধনৰ ক্ষেত্ৰত জধে-মধে প্ৰয়োগ কৰা এণ্টিবায়'টিকেই হওক --  এইবোৰে   আমাৰ স্বাস্থ্যৰ ওপৰত পেলোৱা বিৰূপ প্ৰভাৱৰ  সম্পৰ্কেও  অধিবেশনত আলোচনা কৰা হয়।  আমাৰ দেশৰ কৃষিবিভাগৰ অৱস্থা এনেকুৱা যেখেতিয়কে  কৃষি সম্পৰ্কীয় পৰামৰ্শৰ বাবে  গ্ৰাম-সেৱকজনক প্ৰয়োজনৰ সময়ত  কাষতে নাপায়।  সেয়েহে ৰসায়নিক সাৰেই হওক, বা কীট নাশকেই  হওক,   প্ৰয়োগ কৰিবৰ সময়ত খেতিয়কে  সততে   দোকানীজনৰ ওপৰতে নিৰ্ভৰ  কৰে। দোকানীয়েও বিক্ৰীৰ আশাত বেছি বেছিকৈ সাৰ বা কীটনাশক প্ৰয়োগ কৰিবলৈ খেতিয়কক প্ৰৰোচিত কৰে।  

সেইদৰে পশুধনৰ ব্যৱসায় কৰাসকলেও প্ৰয়োজনৰ সময়ত  পশু চিকিৎসকক কাষতে  নাপায় ।  এনে দৰৱ বিক্ৰী  কৰাসকলৰ ওপৰতে তেওঁলোক  ঘাইকৈ  নিৰ্ভৰ কৰে। বেমাৰ-আজাৰ হ'লে   পশুধনৰ হানি হৈ  লোকচান ভৰিবলগীয়া হোৱাৰ ভয়ত  তেওঁলোকে  অবাধ গতিত  এণ্টিবায়টিক  ব্যৱহাৰ  কৰে ।   বহুক্ষেত্ৰত পশুধনৰ  ওপৰত  প্ৰয়োগ কৰা এণ্টিবায়'টিকৰ ক'ৰ্চ সম্পূৰ্ণ নকৰে। এনে  খাদ্য  গ্ৰহণ  কৰাৰ পিছত  মানুহৰ স্বাস্থ্যৰ ওপৰত নেতিবাচক  প্ৰভাৱ পৰাটো নিশ্চিত।   বহনশীল  খাদ্য উৎপাদন প্ৰক্ৰিয়াৰ মাজেৰেহে  যে  সুষম খাদ্য  আৰু  জনসাধাৰণৰ স্বাস্থ্যৰ  মান অক্ষুণ্ণ ৰাখিব পাৰি, সেই বিষয়ে কৃষক অথবা উৎপাদকসকল  অৱগত নহয়।

জাংক ফুড', অৰ্থাৎ তেল-মচলাযুক্ত তৈয়াৰী আৰু পেকেটত ভৰাই থোৱা খাদ্যই শিশুৰ স্বাস্থ্যত পেলোৱা বিৰূপ প্ৰভাৱৰ লগতে বাহিৰৰ কোম্পাণীসমূহে শিশুৰ মনস্তত্বঃ অধ্যয়ন কৰি  প্ৰচাৰ  মাধ্যম,    ডিজিটেল নব্য মাধ্যম আৰু  বিজ্ঞাপনযোগে   সেই   মনস্তত্ব ব্যৱহাৰ কৰি কিদৰে স্বাস্থ্য অনুপযোগী  খাদ্যৰ প্ৰতি আসক্ত কৰি তুলিছে --  সেই  বিষয়টো  ৰাষ্ট্ৰীয় সন্মিলনখনে  উদ্বিগ্নতা  প্ৰকাশ কৰে।  বিশেষভাৱে নগৰত বাস কৰা বহুতো মাতৃয়ে আজিকালি সন্তানক টিফিনত দোকানৰ বস্তু দি পঠিয়ায় --  যিটো দীৰ্ঘকালত  স্বাস্থ্যৰ পক্ষে হানিকাৰক। শিশুৰ মেদবহুলতাৰ বিষয়তো  সন্মিলনে উদ্বিগ্নতা প্ৰকাশ কৰে।   বহুতো শিশুৱে আকৌ  খেলা- ধূলাত  মনোনিবেশ কৰে  আৰু বহুজাতিক কোম্পাণীসমূহে বিজ্ঞাপনৰ   মাধ্যমেৰে  এটা  ধাৰণা  সুমুৱাই দিব বিচাৰে যে, খেলা- ধূলা অথবা পঢ়া-শুনাত পাৰ্গত হবলৈ হ'লে সেই কোম্পাণীবোৰৰ  শক্তিবৰ্ধক পানীয়বোৰ শিশুসকলে গ্ৰহণ কৰাটো খুবেই  জৰুৰী।  ফলত, আপাতত কম  মূল্যত আৰু  অধিক  পুষ্টিসম্পন্নভাৱে   শিশুসকলে যে থলুৱা খাদ্যৰপৰা  প্ৰয়োজনীয়  খাদ্যপ্ৰাণ  আহৰণ কৰিব পাৰে  --  সেই  কথাটো  তল পৰি যায়।  

দেখা যায় যে,   যিকোনো ত্ৰীড়া - প্ৰতিযোগিতা  অনুষ্ঠিত হ'লে   বিজ্ঞাপনদাতাসকল  সততে  শক্তিবৰ্ধক পানীয়ৰ কোম্পাণীয়েই হয়।  সুস্বাস্থ্যৰ বাবে  জিমলৈ যোৱা আৰু  জিমলৈ যোৱাসকলে শক্তিবৰ্ধক পানীয় গ্ৰহণ কৰা -- এনে এটা ধাৰণা  মনত সুমুৱাই  দিবলৈ  অহৰহ চেষ্ট  কৰি থকা হৈছে । এনে বিৱৰণীয়ে আমাৰ পৰম্পৰাগত  কৃষিৰপৰা আহৰণ কৰিব পৰা সুষম খাদ্যপুষ্টি  আৰু  স্বাস্থ্যৰ  ওপৰত আলোচনা হোৱাৰ পথ প্ৰশস্ত নকৰে।   


ৰাষ্ট্ৰীয়  খাদ্য   সন্মিলনৰ আটাইতকৈ আকৰ্ষণীয়  অধিবেশনখনি  আছিল  জৈৱিক  কৃষিৰ।  অন্যতম সমল ব্যক্তি   কৰ্ণাটকৰ  জৈৱিক কৃষিৰ  খেতিয়ক  আৰু  প্ৰশিক্ষক  সুৰেশ   বি দেশায়ে  প্ৰুনিং  টেকনলজিৰে   সৰু  আকাৰৰ মাটিতে  তিনিগুণ  শস্যৰ উৎপাদন  আৰু   আকুপাংচাৰৰপৰা অনুপ্ৰাণিত হৈ  গছৰ  ভেঁকুৰ ধৰাকে ধৰি  বিভিন্ন ৰোগৰ চিকিৎসাৰ বাবে  হ'ৰ্টি-পাংচাৰ পদ্ধতিৰ এক অভিনৱ  উপস্থাপনাৰে তেওঁ  সকলোৰে মনোযোগ   আকৰ্ষণ  কৰিবলৈ সক্ষম হয়।  সন্মিলনত  অহা ২০ বছৰৰ  ভিতৰত  জৈৱিক কৃষি পদ্ধতিক  সমগ্ৰ দেশক এক আন্দোলন হিচাপে গঢ়ি তোলাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। 

সমগ্ৰ দেশৰ বহুসংখ্যক কৃষি বিজ্ঞানী,   কীটনাশক ঔষধ  প্ৰস্তুতকাৰী  সংস্থাআই আই টি প্ৰতিষ্ঠানৰ শিক্ষকঅৱসৰপ্ৰাপ্ত উচ্চপদস্থ কৃষিবিষয়াসকল, এদল  জৈৱিক  পদ্ধতিৰ  কৃষকৰ  লগতে কেইজনমান সাংবাদিকে অংশ গ্ৰহণ কৰা এই সন্মিলনত জৈৱিক কৃষকসকলক কেইবাগৰাকীও  অংশগ্ৰহণকাৰীয়ে কৈছিল  যেজৈৱিকভাৱে উৎপাদিত  শাক-পাচলিবোৰ  বজাৰত সহজলভ্য নহয়। সেয়েহে জৈৱিক কৃষিৰে উৎপাদিত সামগ্ৰীৰ বজাৰ নাই। গতিকে  বিশেষকৈ নগৰ এলেকাত কোনোবাই  জৈৱিক পাচলি খাব  বিচাৰিলেও পোৱাৰ  সুযোগ নাই। তেতিয়া এজন  কৃষকে কৈছিল-- মহাশয়আপোনাৰ মনটোৱে যদি  জৈৱিক  পাচলি খাব বিচাৰে, তেনেহ'লে  খেতিয়কে  দুশ কিলোমিটাৰ দূৰৈত থাকি উৎপাদন কৰা  জৈৱিক পাচলিও আপোনাৰ দুৱাৰৰ  খটখটীৰ তলত পাই যাবহি, কিন্তু আপোনাৰ মনটোৱে যদি  এইসকল খেতিয়কৰদ্বাৰা উৎপাদিত সামগ্ৰী ক্ৰয় কৰিব নিবিচাৰে,   তেনেহ'লে খেতিয়কে  আপোনাৰ দুৱাৰৰ খটখটীৰ  তললৈ  সামগ্ৰী লৈ আহিলেও কাৰ্যত তেওঁলোক দুশ কিলোমিটাৰ দূৰৈতে ৰৈ যাব।”  এই  তাৎপৰ্যপূৰ্ণ মন্তব্য কৰি  কৃষকগৰাকীয়ে কৈছিল যে, ভাৰতবৰ্ষৰ হাজাৰ বছৰীয়া কৃষি-পদ্ধতি সম্পূৰ্ণ জৈৱিককিন্তু কৃষি বিপ্লৱৰ  নামত   সত্তৰৰ  দশকৰপৰা বজাৰ নিয়ন্ত্ৰিত  আৰু  মাথো  এমুঠি মানুহক লাভাম্বিত কৰিব পৰা   ৰসায়নিক  সাৰ, কীটনাশক দৰৱৰ  প্ৰয়োগেৰে মাতৃস্বৰূপা মাটিৰ গুণাগুণ  ধ্বংস কৰি  যিধৰণৰ কৃষিকাৰ্যৰ পাতনি মেলা হ', সি ৫০ বছৰতে দেশৰ মানুহৰ স্বাস্থ্যলৈ গুৰুতৰ ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিছে আৰু  এই  প্ৰত্যাহ্বান গ্ৰহণ কৰাটোৱেই এতিয়া সময়ৰ আহ্বান।  আকৌ, মাথোন  চাৰ্টিফিকেট নিৰ্ভৰ জৈৱিক কৃষি- পদ্ধতিয়েও এচাম  দালাল আৰু মাফিয়াৰহে জন্ম দিছে। 

সেয়ে   জৈৱিক কৃষি কৰা কেইজনমান খেতিয়কৰ কৃতকাৰ্যতাক  তুলি ধৰাৰ মাজেৰে নহয, সৰ্বস্তৰত জৈৱিক কৃষিক এক গণ -অভ্যাসৰূপে গঢ়ি তোলাৰ ওপৰত সন্মিলনে  গুৰুত্ব  দিয়ে। এই আহ্বানেৰেই সন্মিলনৰ সামৰণি ঘোষণা কৰা হয়।


ৰত্না ভৰালী তালুকদাৰ

দৈনিক জনমভূমি, সম্পাদকীয় পৃষ্ঠা, ৩ মে’,২০১৯ ত প্ৰকাশিত 

http://dainikjanambhumi.co.in/03052019/details.php?date=14-05-2014&page=4&article=2.jpg&cid=28664 

----


Sunday, 21 April 2019

চিৰযৌৱনা কটন কলেজৰ দুটা বছৰ -- উভতি চোৱা






১৯৮৭  চনত মাজুলী আউনীআটি  হেমচন্দ্ৰ  উচ্চ মাধ্যমিক  বিদ্যালয়ৰপৰা হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ  হৈ  কটন কলেজৰ কলা শাখাত নাম ভৰ্তি কৰিবলৈ  আহোঁ।  ঘৰৰপৰা  মোক যোৰহাটৰ জগন্নাথ বৰুৱা কলেজত বিজ্ঞান শাখাত  পঢ়াতো বিচাৰিছিল । কিন্তু   মই  কলা  শাখাত পঢ়িব  বিচাৰিছিলো ।  আৰু  পছন্দ আছিল  কটন  কলেজ।  নামভৰ্তিৰ  আগদিনা   আবেলি  দেউতাৰ  সতে মই  পাণবজাৰত  এযোৰ জোতা  কিনিবলৈ  আৰু  কলেজখন এবাৰ চাবলৈ  আহিছিলোঁ।  কটন  কলেজৰ  বিশাল চৌহদটোৰ  সন্মুখত ৰৈ সেইদিনা  এবাৰ  থমকি  'লোঁ। সময়খিনি  আছিল  বহু  কথা  ভবাৰ, নিজৰ বাবে এটা প্ৰস্তুতিৰ ।  জ্ঞানৰ   অন্বষেণ  কৰিবলৈ  বাচি লোৱা এই চিৰ যৌৱনা  কটন কলেজৰ   বিশাল  চৌহদ,   পাণবজাৰৰ  মসৃণ  বাট,    জনবহুল  আৰু  সুন্দৰী  মহানগৰীৰ  মাদকতা -- কিবা এটা  ভাল  লাগিছিল। ভাল   লাগিছিল   প্ৰিয়  লুইতখন,  মোৰ জন্মস্থানৰ  লুইত, যি অনেক চহৰ - নগৰ পাৰ  হৈ  মহানগৰীলৈ  বৈ  আহিছে ।  ভৰ  বাৰিষা আছিল। ঘৰত পানী সোমাও সোমাও হৈ  আছিল।  ফুলৰ  টাবৰপৰা  আৰম্ভ  কৰি  বহু  বস্তু ওপৰত তুলি থৈ আহিছিলোঁ।  ভাইটিয়ে কৈছিল  - ভেটিলৈ  পানী উঠি আহিলেই পাণগছৰ পাণবোৰ  পাৰি বিক্ৰী   কৰি  দিম।' মনত  এটা  দুচিন্তা  আছিল। কৈশোৰ  আৰু  যৌৱনৰ  দুৱাৰমুখত  অবাক  বিস্ময়  আৰু   পুলক  ভৰা চকুৰে কটন কলেজ  আৰু গুৱাহাটী  মহানগৰীক  বুজিবলৈ চেষ্টা কৰিছিলোঁ। এই বিস্ময় আৰু পুলক আজিও জীয়াই   ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰিছোঁ। । 

কলাগুৰু  বিষ্ণুৰাভা প্ৰেক্ষাগৃহত দুৰ্বাদল  গতিত  নামভৰ্তিকৰণ  প্ৰক্ৰিয়া আৰম্ভ হ'ল।   মুঠ  নম্বৰসহ  মাইকত  নামবোৰ ঘোষণা কৰা হৈছিল।  এটা আমেজভৰা অভিজ্ঞতা।  নিজৰ নিজৰ স্বাভিমান লৈ  ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকল  বহি আছিল। নাম উচ্চাৰণ কৰাৰ লগে লগে মঞ্চলৈ উঠি গৈছিল। গোটেই অসমৰ মেধাবী  ছাত্ৰ-  ছাত্ৰীসকল  আহিছিল নেকি!  অৱশেষত  নলিনীবালা দেৱী  ছাত্ৰীনিবাসত চিট পালোঁ।   আবেলি ট্ৰাংক  আৰু বেডিং লৈ  ছাত্ৰীনিবাসত সোমালোঁ। ছাত্ৰীনিবাসৰ  কোঠাতো  মোৰ বাবে আছিল  পৰম বিস্ময় ।   ছয়জনীয়া কোঠাটোত  এগৰাকী  তিনচুকীয়াৰ, এগৰাকী ডিব্ৰুগড়ৰ,  এগৰাকী ডিমা হাচাওৰ, এগৰাকী শ্বিলঙৰ, এগৰাকী অৰুণাচলৰ আৰু মই মাজুলীৰ।  স্নাতক চুড়ান্ত  ৰ্ষৰপৰা  উচ্চতৰ মাধ্যমিক প্ৰথম বৰ্ষলৈকে।   যেন  বৰ অসমৰ  ক্ষুদ্ৰ এটা সংস্কৰণ। বৰ সোনকালেই  আমি  ইজনীয়ে- সিজনীৰ কাষ চাপি গ'লোঁ, আপোন হ'লোঁ। 

মোৰ সকলো ভাল লাগিছিল। হোষ্টেলৰ ৰেগিঙৰপৰা আৰম্ভ  কৰি চিনিয়'ৰ বাইদেউৱে প্ৰেমিকক লগ কৰিবলৈ যাওতে   লগতে আলধৰা' হৈ যোৱালৈকে  --   মেচৰ  বজাৰ   কৰাৰ পৰা  চুপাৰ  বাইদেউৰ গালি খোৱালৈকে  -- একোৱেই বেয়া লগা নাছিল।  'ষ্ট গ্ৰেজুৱেশ্বন চুড়ান্ত বৰ্ষৰ বাইদেউ এগৰাকী আছিল। ৰেগিঙৰ সময়ত বাইদেৱে কৈছিল, “মোৰ নাম অগ্নিশিখা, বুজিছ!বাইদেৱে মোক  সুধিলে --  শৰাইঘাট দলঙৰ চকীদাৰ কোন·” মই ক'লো -- চিলাৰায়ৰ প্ৰতিমূৰ্তি।'  ৰেগিং  উদ্ভাৱনীমূলক   আছিল। ৰেগিঙৰ  সময়তে গম পোৱা গৈছিল কাৰ কি প্ৰতিভা আছে। কিছুদিনৰ পিছতে হবলগীয়া মহাবিদ্যালয় সপ্তাহৰ বাবে তেনেকৈয়ে যেন নতুনকৈ অহা  ছাত্ৰীসকলৰ প্ৰতিভা বিচাৰি উলিওৱা হৈছিল। আমাৰ এটা ৰেগিঙৰ গানো আছিল -- আমি কটনৰ ছাত্ৰী, এদিন হম বিয়াৰ পাত্ৰী, আমাৰ যে পাত্ৰহে নাই। হায়  হায় হায় হায় হায়,  নাই  নাই   নাই  নাই , আমাৰ যে পাত্ৰহে নাই!  খুব জমনি গান।

নবাগত আদৰণি সভাৰ মাজেৰে   ৰেগিঙৰ পৰ্ব সমাপ্ত  'ল। কটন কলেজৰ গোটে ইবোৰ  আবাসৰ  প্ৰতিনিধিৰ লগতে ছাত্ৰ একতা সভাৰ প্ৰতিনিধিসকলো আহিল।  এটা সুন্দৰ সাংস্কৃতিক সন্ধিয়া হ'ল।   সেইদিনা আমাক  ইমান যে  বিশেষধৰণে আদৰা হ', সেই কথাটোৱে মোক  আজিও  অনুপ্ৰেৰণা  দিয়ে।   আদৰণি সভাৰ  শেষ হোৱাত   অতিথিসকলৰ লগতে একেলগে আমাক খাবলৈ দিয়া  'ল।   আমাৰ  প্ৰথম বøৰ আবাসীবোৰক পাল পাতি ৰান্ধনিসকলৰ সৈতে বজাৰ কৰিবলৈ পঠোৱা হৈছিল ।  কি কি বস্তু কিনা হ'ল লিখি আনি মেচ মেনেজাৰক জমা দিব লাগে । কাছাৰী বজাৰত মেচৰ বজাৰ কৰা হৈছিল।  নলিনীবালা দেৱী ছাত্ৰীনিবাসৰ   আবাসীৰ সংখ্যা  প্ৰায় ১৮০।   ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ পাৰৰ এই  বজাৰখনৰ পৰা শাক- পাচলি- মাছ কিনি খুব ভাল লাগিছিল।  বজাৰ কৰাৰ এই অভিজ্ঞতাই  এতিয়াও কামত দিয়ে।  কেতিয়াবা তাতেই কলেজৰ শিক্ষকসকলকো লগ পাওঁ। বিশেষকৈ  আবাসিক কলনিত থকাসকলক ।  শ্ৰেণীকোঠাত ভয় কৰা শিক্ষকসকলেই তাত  আমাক ইমান সুন্দৰকৈ   মাত দিয়ে! পৰীক্ষাৰ সময়ত চিনিয়ৰসকলে  বাটচ'ৰাত  দুটা বাল্টিত পানী  ভৰাই তাত ফুল দি থয়  আৰু ধূপ - ধুনাৰে সজোৱা থাল এখনৰপৰা   কপালত সেন্দূৰৰ  ফোঁট এটা দিয়ে।  পৰীক্ষাৰ প্ৰস্তুতি যিয়েই নহওক লাগিলে,  তেওঁলোকৰ শুভেচ্ছাৰেই  মনটো ভৰি যায়।  সন্ধিয়া  প্ৰাৰ্থনাসভাৰ অন্ততঃ  হাজিৰা লোৱা হয়।

সৰস্বতী পূজাত আবাসৰপৰা এখন প্ৰাচীৰ পত্ৰিকা উলিওৱা হয়।  কলেজৰ  আটাইকেইটা  আবাসৰ প্ৰাচীৰ পত্ৰিকাবোৰৰ প্ৰতিযোগিতা হয়।  লগতে তোৰণৰ ।  সৰস্বতী পূজাৰ নান্দনিক  আৰু  বৌদ্ধিক কাৰবাৰবোৰত  উৎসাহ আৰু  উদ্দীপনাৰে  মজি গৈছিলোঁ।   পৰৱৰ্তী সময়ত  স্নাতক  প্ৰথমবৰ্ষতো  মই এইটো  ছাত্ৰীনিবাসতে  থাকিবলৈ পালোঁ আৰু  প্ৰাচীৰ পত্ৰিকাৰ সম্পাদক হ'লোঁ। মনৰ অনন্দতে দুখন পত্ৰিকা উলিয়ালোঁ -- এখন ব্যংগ। প্ৰতিযোগিতাৰ   বিচাৰক  বিশিষ্ট কবি  সমীৰ তাঁতীয়ে  পিছত  ব্যংগ পত্ৰিকাখন লৈ গ'  আৰু  গোটেইখিনি লিখা   সেই সময়ৰ আজিৰ অসম' কাকতত প্ৰকাশ কৰি  দিলে। সেই সময়ত তেখেতে কাকতখনৰ সাহিত্যৰ পৃষ্ঠাটো  সম্পাদনা কৰিছিল।   উচ্চতৰ মাধ্যমিকতে  কথাবোৰ ভালকৈ শিকি লৈছিলোঁ  বাবেই  স্নাতকত  নিজৰ উদ্ভাৱনীবোৰ এনেকৈ কামত  খটুৱাইছিলোঁ।  স্নাতক দ্বিতীয় বøকটনিয়ান'ৰ সম্পাদক হ'লোঁ। বাজেট আছিল মাত্ৰ ৪৯,০০০ টকা।  ইমান কম টকাত  আলোচনী উলিওৱা অসম্ভৱ কথা।   অৱশেষত  শিক্ষকসকলক সৈমান কৰাই বিজ্ঞাপন আনি অসমৰ ভিতৰতে প্ৰথমখন  অফচেট' প্ৰিণ্টিঙৰ মহাবিদ্যালয়ৰ  আলোচনী  উলিয়ালোঁ।  লগতে বিজ্ঞাপনযোগে পইচা গোটাই কৰা  প্ৰথমখন  মহাবিদ্যালয় আলোচনী। সেই সময়ত লাৱণ্য প্ৰেছ আৰু আধুনিক চপাশালতহে  কম্পিউটাৰ আছিল।  আলোচনীৰ বেটুপাতৰ  বাবেও  প্ৰতিযোগিতা  পাতিছিলোঁ।   হিন্দুস্তান পেপাৰ মিলত আবেদন কৰি  ৰেহাই মূল্যত (মাত্ৰ ১৯,০০০ টকাত)  ফাঁচীবজাৰৰ গুদামৰপৰা  কাগজ কিনি ঠেলাত উঠাই সুশান্ত তালুকদাৰ  (তেতিয়াৰ ছাত্ৰ একতা সভাৰ উপ-সভাপতি) আৰু  মই ঠেলাৰ পিচে পিচে খোজকাঢ়ি উজান বজাৰৰ লতাশিলত থকা  লাৱণ্য প্ৰেছত জমা দিছিলোঁহি।  খুব ভাল লাগিছিল।  উচ্চতৰ মাধ্যমিকৰ দুটা  বছৰৰ অভিজ্ঞতাবোৰে  এইবোৰত  সহায় কৰিছিল।
ছাত্ৰীনিবাসৰ কোঠাটোত ছয়জনীয়ে একেলগে পঢ়িবলৈ অসুবিধা। সেয়ে অফ পিৰিয়ডত  পুথিভঁৰালতে কিছু   পঢ়া-শুনাৰ কাম আগবঢ়াই থৈ দিছিলোঁ। কিছুদিনৰ আগতে সহপাঠী আৰু বৰ্তমানৰ  তেজপুৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ গণসাংবদিকতা বিভাগৰ মুৰব্বী অভিজিত বৰায়ো এই কথাটো সোঁৱৰাই দি কৈছিল,“তুমি লুইেব্ৰৰীত খুব পঢ়া -শুনা কৰিছিলা।পুথিভঁৰালটো সঁচাকৈয়ে  খুব ভাল লাগিছিল।   কেতিয়াবা  ডাইনিং  হলত  পঢ়িছিলোঁগৈ।  প্ৰশস্ত মেজবোৰত  পঢ়া-শুনা কৰি ভাল লাগিছিল।   ৰান্ধনিসকলে বিশেষকৈ  মাংস থকাৰ দিনা  কেতিয়াবা  মনে মনে অলপ টেষ্ট কৰি চাবলৈ দিছিল। পঢ়া-শুনাৰ কামটো সোনকালে সামৰি চৌপাশৰ  পৃথিৱীখন  অন্বেষণ  কৰি পুলকিত হৈছিলোঁ।  উচ্চতৰ মাধ্যমিক  দ্বিতীয় বøত থাকোঁতে কটনিয়ান'ত মোৰ প্ৰথমটো কবিতা  প্ৰকাশ  'ল। প্ৰাচীৰ পত্ৰিকাবোৰতো  কবিতা   প্ৰকাশ  হৈছিল।   উৎসাহভৰা দিন আছিল সেইবোৰ। ছাত্ৰীনিবাস  আৰু  ছাত্ৰবাসবোৰ  আছিল ভবিষ্যতৰ উজ্জল  তাৰকাসকলৰ  চৰ্চাৰ  থলী। অতি উজ্জল আৰু মেধাবী আছিল তেওঁলোক। কিন্তু   বহুতেই পিচলৈ চৰ্চা এৰি দিলে।
চাৰিওফালৰ উখল- মাখলৰ মাজত অন্বেষণ কৰিব পৰাকৈ নিজৰ এখন জগত  বিচৰি পালোঁ --  এয়াই আছিল  সেই দুটা বøৰ সময়খিনিয়ে  দিয়া জীৱনৰ  আশীৰ্বাদ।  কলেজৰ প্ৰথম দিনটো  শ্ৰেণীকোঠা বিচাৰি হাবাথুৰি খাওতেই গ'ল। প্ৰথম দৰ্শনতেই  ক টনৰ  প্ৰেমত পৰিলোঁ, সেইবাবেই হয়তো  ইয়াতেই  নিজৰ  জীৱন সংগীও   বিচাৰি পালোঁ।    প্ৰায়বোৰ শিক্ষকেই পাঠবোৰ  এবাৰ  ইংৰাজীত  আৰু  এবাৰ  অসমীয়াত বুজাই দিছিল।  ভাল  লাগিছিল। এতিয়া  অনুভৱ   হয় যে,  আমাৰ মৰমৰ কলেজখনে প্ৰতিজন ছাত্ৰ- ছাত্ৰীকেই   তেওঁলোকৰ  ইস্পিত স্পে'' দিব  পৰাকৈ নিজকে উন্মুক্ত কৰি ৰাখিছিল। লব  পৰা বা  নোৱাৰাটো  তেওঁলোকৰ নিজৰ কথা আছিল।  মই যে  আনকি এন চি চি- টো যোগদান কৰিছিলোঁ আৰু  চাংসাৰীৰত  কোনোবাফালে  পাহাৰ এখনত দুদিন ৰাইফলৰ  ট্ৰেইনিং  লৈছিলোঁ। আমাক কেইবা ৰাউণ্ড গুলী ফুটাবলৈ  দিয়া হৈছিল।    ভাল লাগিছিল ।  ঘৰৰপৰা সীমিত পইচাহে পঠাব পাৰিছিল। হিচাপ কৰি চলিব লাগে।  তাৰেই সাঁচি থৈ বন্ধত  ঘৰলৈ গ'লে                কিবা- কিবি নতুন বস্তু লৈ যাও।  মায়ে খুব ভাল পায়।  এতিয়াও এইবোৰ ঘৰত আছে।

সামাজিক  আৰু  ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত  দুয়োটা বø  অসম আন্দোলনৰপৰা  অহা হতাশা  আৰু  উগ্ৰপন্থীৰ সমস্যাৰে ভাৰাক্ৰান্ত সময় আছিল।  অনেক  কথাই  মোক  উত্তেজিত কৰি ৰাখিছিল।   ১৯৮৮ চনত সমগ্ৰ অসমৰ ৰেকৰ্ড ভংগ কৰি এটা বান আহিল।  কলেজৰ  গৰম বন্ধৰ নিয়ম অনুসৰি  ছাত্ৰীনিবাসৰ মেচ বন্ধ কৰি দিয়া হ'ল। সিফালে  ৰহাত বানত   বাট  ছিঙি বাচ বন্ধ। অৱশেষত কেইজনীমান লগ হৈ নিশা  তেজপুৰ হৈ যোৰহাটলৈ যাবলগীয়া  বাচ এখনত উঠিলোঁ। মোৰ কাষত এজন অচিনাকি যুৱক। গোটেই নিশা ভয়তে টোপনি নাহিল। যোৰহাটৰ এজন খুৰাৰ ঘৰত পুৱাৰ ফ্ৰে'  হৈ  নিমাতি ঘাটলৈ গৈ ফেৰীৰ আশাত পৰ দি  'লোঁ। নদীৰ পানী বৰকৈ বঢ়াৰ বাবে   চৰকাৰে ফেৰী সেৱা বন্ধ কৰি দিছিল।  এনেকৈ ৰৈ থাকিবলগীয়া  যাত্ৰী ১০জনমান হ'লগৈ । দুজনী চিনাকি ছোৱালীও  ওলাল।  নিমাতীঘাটত আবেলিলৈকে ৰৈ থাকিলোঁ।  চকুৰ আগত চপৰা-চপৰে খহিছিল  ককিলামুখ ।  খহনীয়াত  শেষ হবলৈহে   বাকী আছিল।    চাৰিওফালে  মানুহৰ  অভাৱনীয়  কষ্ট।   দুপৰীয়া এঘৰে মাটি নি দুফাল হোৱাকৈ সিজা  মাটিমাহৰ জোল,  এটা হাঁহৰ কণী  চাৰিফাল কৰি ভগাই দি উখোৱা চাউলৰ ভাত এঁসাজ খুৱালে।  তেওঁলোকৰ ভেটিতো পানী। অৱশ্যে ঘৰত সোমোৱা নাছিল।  আবেলি কেনেবাকৈ ফেৰী এখন আহি ওলাল -- বেমাৰ হোৱা   উগ্ৰপন্থী সংগঠনৰ  সদস্য এজনক নৈ   পাৰ কৰাবলৈ । তাতেই  উঠি গৈ দক্ষিণপাটৰ  ঘাটেৰে  গৈ  নিশা  কমলাবাৰীৰ আমাৰ  ঘৰ পালোঁ। দেউতাৰ (তেখেত কলেজৰ অধ্যাপক আছিল।) ছোৱালী  বুলি জানি এজনে মটৰ চাইকেলেৰে ঘৰত থৈ আহিল। ঘৰত চিন্তা কৰিব বুলি কেনেকৈ  আহিলোঁ, কি খালোঁ --  এইবোৰ কথা নকলোঁ। এয়াই  আমাৰ জীৱন আছিল।  আমাৰ ঘৰত দৰিদ্ৰতা  নাছিল,   কিন্তু আমাৰ জীৱনত  বান  আছিল ।  আৰু আছিল খহনীয়া।  আমাৰ চকুৰ সন্মুখতে  মাজুলীখন খহনীয়াত  জহি- খহি গৈছিল।  এবাৰ ঘৰত পানী সোমোৱা  অৱস্থাতে আমি বানৰ সাহায্য বিচাৰি নাৱে নাৱে আহি চৰকাৰী কাৰ্যালয়লৈ আবেদন কৰিবলৈ   দুখন নাৱত অহা  আত্মীয়ক নাৱৰ ওপৰতে গুৰ, দৈ আৰু কোমল চাউলৰ জলপান খুৱাইছিলোঁ, দেউতাই ভৰ বাৰিষাৰ মাজতে এইবোৰ যোগাৰ  কৰি  থৈছিল।  বান  'লে আমি  বিছনাৰপৰাই  গুণাৰ  বৰশী  টোপাই  ভাতৰ টোপ দি এলেং মাছ  ধৰিছিলোঁ।   কিমান মানুহ  মৰিছিল বানত!  বানৰ পিছৰ   ডায়েৰীয়া  আৰু  দুৰ্ভিক্ষত!  বানৰ পিছত নতুনকৈ  গজা কলপুলিৰ  পচলাবোৰেই  আছিল বহুতৰ  চৰুৰ    পাচলি ।   আমাৰ ঘৰৰ   কাষৰ প্ৰাথমিক  স্বাস্থ্যকেন্দ্ৰৰ পৰা ঠেলাৰ  মৰাশ হৈ  উভতি  গৈছিল তেওঁলোক । ৰাতি কোনোবা মৰিলে মৃতকৰ  আত্মীয়ৰ চিঞৰে নিশাটো দুফাল কৰি নিছিল।  আৰু   আমি  আন্দোলনত জ্বলি যোৱা মৃতকৰ দেহা  দেখিছিলোঁ ১৯৮৩ চনত।    গৰ্ভৱতী হৈ   মৰি যোৱা  আবিয়ৈ ছোৱালীবোৰ  দেখিছিলোঁ, সিহঁতৰ  কাহিনীবোৰ জানিছিলোঁ।  জুইৰ অঙঠা বুকুত  সাৱটি   দুখৰ  সাগৰৰ  মাজেৰে  সাঁতুৰি   অহা আমি এটা প্ৰজন্ম,  আমাৰ   বুকুত সেই   আৰ্তনাদ  বহি ৰৈছে।   অৱশেষত  মই শব্দৰ ওপৰত ভাৰসা কৰাৰ বাবে সিদ্ধান্ত লৈছিলোঁ।  কটন  কলেজত নাম ভৰ্তি কৰিবলৈ অহাৰ দিনা  এইবোৰ কথা মোৰ মনলৈ আহিছিল। নিজৰ বাবে   এটা  বাট  বিচাৰি  লবলৈ  উচ্চতৰ মাধ্যমিকৰ দুটাকৈ বৰ্ষ  মোৰ  বাবে অতি  প্ৰয়োজনীয় আছিল --  'ত সদায়েই আছিল  নতুন  উপলব্ধি, চিত্ত চঞ্চল কৰি ৰখা উত্তাল সময়ৰ মাদকতা,   বন্ধুত্বৰ  আব্দাৰ - অভিমান - আলাপ- আলোচনা। নৃতত্ব  বিভাগৰপৰা  যোৱা  ক্ষেত্ৰভিত্তিক অধ্যয়নৰ অভিজ্ঞতাই মোৰ জীৱনৰেই  গতি সলনি কৰিলে।  মই এতিয়াও  সেই  মেথড'লজিকেই  অনুসৰণ কৰোঁ,  শিক্ষকসকলে আমাক কেনেদৰে  ক্ষেত্ৰত  শ্ৰদ্ধাশীল  আৰু  বিনম্ৰ হোৱাৰ শিক্ষা দিছিল  --   মই  পাহৰা  নাই।  আজিলৈকে  সেয়ে হয়তো   মোৰ  'তো  অসুবিধা হোৱা নাই।   সাংবাদিকতাৰ  জীৱনত বিভাগৰ  অনুমতি নথকাকৈয়ে  স্পৰ্শকাতৰ   মাকুম  কয়লাখনিৰ তললৈকে গৈ ক্ষেত্ৰ  অনুসন্ধান কৰিছোঁ,  চৰকাৰে  অনুমতি নিদিয়াৰ পিছতো  চাকমাসকলৰ মাজলৈ গৈ অধ্যয়ন কৰিছোঁ বা  চিক্কিমৰ গৃহবিভাগৰ অনুমতি নোহোৱাকৈয়ে ভাৰত -চীন সীমান্তৰ  অতি স্পৰ্শকাতৰ লাচুং, লাচেন, অথবা জংগুৰ দৰে এলেকাত থাকি লৈ কাম   কৰিছোঁ, অস্ত্ৰ  -সংঘাতৰ থলী অগম্য ঠাইবোৰলৈ গৈছোঁ। কেনেকৈ গৈছোঁ, কিদৰে কথা  পাতিছোঁ আৰু লেখাৰ সমল গোটাইছোঁ --   এই  প্ৰশিক্ষণ উচ্চতৰ মাধ্যমিকতে  নৃতত্ববিভাগৰ  শিক্ষাগুৰুসকলে  দিছিল।  মেধা আৰু  ব্যক্তিত্বৰে উজ্জৱিত  বন্ধুসকলৰ  প্ৰতিজনেই  এগছি পোহৰ আছিল।  অনেক বন্ধু আৰু  সহপাঠীৰ  শুভ  ইচ্ছা, হাত-বাউলবোৰে  মোক সমৃদ্ধ   কৰিছে , জীৱনৰ নতুন  উপলব্ধি  দিছে।  প্ৰতিদানত  তেওঁলোকৰ বাবে  মই   একো কৰিব পৰা নাই,  যিদৰে  ১৯৮৭-৮৯ চনৰ কটনৰ  কলেজৰ উচ্চতৰ মাধ্যমিক বৰ্ষৰ শিক্ষাৰ্থীসকলৰ সমাবেশৰ  আয়োজনতো একো সহায়  কৰি দিব পৰা     নাই।  কিন্তু  মই  জানো, এই অক্ষমতাৰ বাবে  তেওঁলোকে মোক নিশ্চয়েই ভুল নুবুজে  --   কিয়নো এই বাট পোৱাৰ নহয়, হেৰুওৱাৰহে।   

ৰত্না ভৰালী তালুকদাৰ